ตรวจสอบข้อมูลโดย : ผศ.พญ.ดิษจี ลุมพิกานนท์
กุมารแพทย์ สาขาทารกแรกเกิดและปริกำเนิด
ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ วชิรพยาบาล
สำหรับทารกทุกคน นมแม่ถือเป็นอาหารที่ดีที่สุด เพราะมีสารอาหาร วิตามินแร่ธาตุครบถ้วน ทั้งยังย่อยและดูดซึมง่าย ทำให้ร่างกายลูกสามารถนำสารอาหารไปใช้ในการเจริญเติบโตทั้งทางร่างกายและสมองได้อย่างเต็มที่ ส่งผลให้ลูกมีพัฒนาการด้านต่างๆ การเรียนรู้ และอารมณ์ที่ดีสมวัย แต่หากคุณแม่มีความจำเป็นไม่สามารถให้ลูกกินนมแม่ได้ต้องกินนมผงซึ่งย่อยยากกว่านมแม่ทดแทน ซึ่งการที่ทารกมีระบบย่อยอาหารที่ยังทำงานไม่ได้เต็มที่ อาจเกิดปัญหาต่างๆ จากการกินนมผงขึ้นได้ เพราะฉะนั้นการเข้าใจถึงระบบย่อยอาหารของลูกวัยทารก จะช่วยให้คุณแม่รู้ถึงสาเหตุและรับมือกับปัญหาที่อาจเกิดขึ้นจากการกินนมผงของลูกได้
รู้จักการทำงานของระบบการย่อยของลูก
สำหรับคุณแม่บางคนอาจมีความจำเป็นที่ไม่สามารถให้นมลูกได้หรือให้ได้ไม่นานตามที่ตั้งใจ เช่น คุณแม่มีโรคประจำตัว โรคติดเชื้อ หรือต้องทานยาประจำ ที่อาจส่งผ่านทางน้ำนมติดต่อไปสู่ลูก เป็นต้น ด้วยเหตุผลเหล่านี้อาจทำให้คุณแม่ต้องเลือกเสริมนมผงให้แก่ลูก ซึ่งบางครั้งคุณแม่ก็พบว่านมผงเหล่านั้นก็ทำให้ลูกมีปัญหาไม่สบายท้อง ท้องอืด ร้องกวน และแหวะนมได้ ซึ่งสร้างความกังวลใจให้คุณแม่ไม่น้อย และพยายามหาวิธีบรรเทาอาการต่างๆ เหล่านั้นของลูก เช่น การเปลี่ยนนม การให้ลูกกินยาขับลม หายามาทานวดท้องลูก เป็นต้น ซึ่งอาจช่วยบรรเทาอาการได้ระดับหนึ่ง
คุณแม่ทราบมั้ยคะว่าปัญหาเหล่านี้มีสาเหตุมาจากระบบย่อยอาหารของลูกวัยทารก นั่นคือ...
-
ระบบย่อยอาหารยังพัฒนาได้ไม่สมบูรณ์ จึงยังทำงานไม่เต็มที่ เอนไซม์แลคเตส ซึ่งทำหน้าที่ย่อยแลคโตสอาจทำงานได้เพียง 70% ส่วนเอนไซม์เอนเทอโรไคเนส ซึ่งทำหน้าที่ย่อยโปรตีนทำงานได้เพียง 25% (โปรตีนและน้ำตาลแลคโตสเป็นส่วนประกอบหลักในนมทารก)
-
น้ำตาลแลคโตสและโปรตีนบางส่วนในนมจึงไม่ถูกย่อย และถูกส่งผ่านมาจากลำไส้เล็กไปสู่ลำไส้ใหญ่ ซึ่งมีแบคทีเรียจำนวนมากอาศัยอยู่
-
แบคทีเรียในลำไส้ใหญ่จะย่อยน้ำตาลแลคโตสและโปรตีนที่ตกค้างอยู่นี้ ทำให้เกิดแก๊สในทางเดินอาหารของทารก เป็นสาเหตุให้ทารกท้องเสีย ท้องอืด เกิดอาการไม่สบายท้องต่างๆ รวมถึงการแหวะนมนั่นเอง
เลือกนมอย่างไรจึงจะเหมาะสมกับระบบย่อยอาหารของลูก
เมื่อลูกกินนมผงแล้วมีปัญหาท้องอืด ท้องเสีย ไม่สบายท้อง คุณหมออาจแนะนำให้คุณแม่เลือกนมสูตรที่เหมาะกับระบบย่อยอาหารของลูก พบว่านมสูตรย่อยง่ายเป็นทางเลือกที่ช่วยคุณแม่ได้ ด้วยคุณสมบัติคือ...
-
เป็นนมที่มีโปรตีนผ่านการย่อยบางส่วน ทำให้โปรตีนมีขนาดเล็กลง จึงย่อยง่าย และร่างกายลูกดูดซึมได้ดี ไม่เหลือตกค้างให้แบคทีเรียในลำไส้ใหญ่ย่อยจนทำให้เกิดแก๊สจนมีปัญหาตามมา
-
มีปริมาณน้ำตาลแลคโตสต่ำกว่านมสูตรปกติ จึงช่วยลดอาการไม่สบายท้องจากแก๊สที่มาจากการย่อยแลคโตสไม่หมดได้
-
มีดีเอชเอ และเออาร์เอ ซึ่งเป็นสารอาหารสำคัญต่อสมอง ช่วยส่งเสริมให้ลูกมีพัฒนาการที่ดีและฉลาดสมวัย
คุณแม่จะเห็นได้ว่านมสูตรย่อยง่ายนั้น ได้พัฒนาขึ้นมาอย่างสอดคล้องกับระบบย่อยอาหารอันบอบบางของเด็กเล็ก ถือเป็นตัวช่วยที่ดีของคุณแม่และลูกน้อยค่ะ
หลังกินนมสูตรย่อยง่าย อย่าลืมไล่ลมให้ลูก
อย่างไรก็ตาม แม้คุณแม่จะเลือกนมสูตรย่อยง่ายให้ลูกแล้ว แต่การไล่ลมหลังมื้อนมก็ยังเป็นเรื่องสำคัญที่คุณแม่ต้องทำหลังลูกอิ่ม เพราะลูกอาจดูดเอาอากาศเข้าไประหว่างมื้อนมได้ ซึ่งทำได้ดังนี้
-
อุ้มลูกพาดบ่า ให้คางลูกเกยอยู่บริเวณไหล่ของแม่ แล้วใช้มือลูบหลังลูกเบาๆ จนได้ยินเสียงลูกเรอออกมา
-
อุ้มลูกนั่งตัก โน้มตัวลูกไปด้านหน้าเล็กน้อย ใช้มือแม่โอบบริเวณคางลูกเพื่อประคองตัวลูกไว้ จากนั้นใช้มือลูบหลังลูกเบาๆ เพื่อไล่ลม
-
จับลูกนอนคว่ำบนตักแม่ ให้ศีรษะลูกอยู่สูงกว่าลำตัวเล็กน้อย แล้วใช้มือลูบหลังของลูกเบาๆ จนได้ยินเสียงลูกเรอออกมา
การได้รู้จักพัฒนาการของระบบการย่อยของลูก จึงเป็นสิ่งที่จะทำให้คุณแม่ได้รู้ถึงที่มาของอาการไม่สบายท้องของลูกได้อย่างถูกต้อง และจะช่วยให้สามารถหาวิธีป้องกันและแก้ไขปัญหาต่างๆ ที่ตามมาได้ตรงจุดมากขึ้นไม่ว่าจะเป็นนมสูตรย่อยง่าย หรือไล่ให้ลมลูกในที่สุดลูกก็จะสบายท้อง ไม่มีปัญหาท้องอืด ท้องเสีย ซึ่งจะนำไปสู่การมีพัฒนาการทางร่างกาย สมอง อารมณ์ดีตามไปด้วยค่ะ
