นิทานพื้นบ้าน ปลุกจินตนาการ สร้างเสริมพัฒนาการลูกน้อย

Enfa สรุปให้

• นิทานพื้นบ้าน เล่าเรื่องราวเกี่ยวกับวิถีชีวิตความเป็นอยู่ แฝงด้วยค่านิยม ประเพณี วัฒนธรรม สอดแทรกคติสอนใจ ตามแต่ละท้องที่ 
• นิทานที่เหมาะสำหรับเด็กเล็กควรมีเนื้อหาที่สั้น เข้าใจง่าย และมีภาพประกอบที่สวยงาม ส่วนนิทานสำหรับเด็กโต สามารถเลือกเรื่องที่มีเนื้อหาซับซ้อนมากขึ้น
• การอ่านนิทานมีส่วนสำคัญในการพัฒนาเด็กอย่างรอบด้าน ทั้งด้านภาษา จินตนาการ อารมณ์ และสังคม

 

นิทานพื้นบ้าน ถือเป็นอีกหนึ่งตัวเลือกที่พ่อแม่มักหยิบมาเสริมสร้างจินตนาการให้กับลูก เพราะเมื่อเด็กๆ ได้ฟังนิทาน ก็จะมีภาพจำของตัวละครที่อยู่ในนิทานแต่ละเรื่อง แถมยังเป็นการสร้างเสริมนิสัยรักการอ่านอีกด้วย แต่ว่า นิทานพื้นบ้านของไทย แบบไหนที่ พ่อแม่จะหยิบมาอ่านให้ลูกฟังเพื่อเสริมสร้างพัฒนาการ และเหมาะกับช่วงวัยของลูกน้อย

นิทานพื้นบ้าน คืออะไร

นิทานนั้นมีหลากหลายประเภท แต่ นิทานพื้นบ้านนั้น  ถือเป็นเรื่องราวที่สืบทอดกันมากจากรุ่นสู่รุ่น ที่มีความสนุกสนาน เพลิดเพลิน และเสริมสร้างจินตนาการไม่แพ้นิทานประเภทอื่นๆ เล่าเรื่องราวเกี่ยวกับวิถีชีวิตความเป็นอยู่ แฝงด้วยค่านิยม ประเพณี วัฒนธรรม สอดแทรกคติสอนใจ ตามแต่ละท้องที่ หรือชุมชนที่สืบทอดกันมา เป็นแนวทางที่สามารถนำมาปรับใช้ในการดำเนินชีวิตได้ และยังเป็นสื่อที่ปลูกฝังนิสัยรักการอ่านให้กับเด็กๆ ได้

 

นิทานพื้นบ้านที่คุ้นหูของไทยมีเรื่องไหนบ้าง

นิทานพื้นบ้านไทยมีมากมายหลายเรื่องที่สนุกสาน เรื่องที่เรามักคุ้นเคยกันได้ เช่น

1. ขุนช้างขุนแผน 

นิทานพื้นบ้านที่มีท้องเรื่องอยู่ที่ สุพรรณบุรี และกาญจนบุรี ที่นำเสนอเรื่องราวความซับซ้อนของความรัก ระหว่าง พลายแก้ว (ขุนแผน) นางพิมพิลาไลย์ หรือ วันทอง และขุนช้าง ที่นอกจากการชิงรักหักเหลี่ยมกันแล้ว ในเนื้อเรื่องสอดแทรกเรื่องการเสียสละ  ความอดทน ความเพียร และความดี แถมยังได้นำเสนอวัฒนธรรม ความเป็นอยู่ของคนในสมัยกรุงศรีอยุธยา และกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้นเอาไว้อย่างแยบยลอีกด้วย

 

2. ไกรทอง 

เรื่องราวของ ไกรทอง ชายหนุ่มที่มีความสามารถในการปราบจระเข้ ที่ได้รับคำร้องขอจากเศรษฐีเมืองพิจิตรให้ช่วยปราบจระเข้ที่ชื่อ "ชาละวัน" ที่ลักพาตัวลูกสาว คือ นางตะเภาทอง ไกรทองใช้ความสามารถจนปราบชาละวันได้สำเร็จ และได้พบกับภรรยาทั้งสองของชาละวัน ชื่อ "วิมาลา" และ "เลื่อมลายวรรณ" จึงพาทั้งสองกลับขึ้นมาอยู่บนบก และเกิดเรื่องราวความหึงหวง ความอิจฉา ความขัดแย้งระหว่างกัน 

นิทานเรื่องนี้สะท้อนถึงความกล้าหาญและความเสียสละในการเผชิญหน้ากับชาละวัน เพื่อปกป้องชาวบ้านและผู้อื่นจากอันตราย การประนีประนอมกันในครอบครัวเพื่อให้เกิดความสามัคคีและความสุขในครอบครัว

 

3. นางสิบสอง 

เป็นเรื่องราวของเด็กสาวทั้ง 12 คน ถูกนำตัวไปปล่อยทิ้งไว้ในป่า ก่อนมาเจอนางยักษ์สันตรา ได้หลอกลวงพวกนางให้มาอยู่ในถ้ำด้วยสัญญาว่าจะดูแลพวกนางเหมือนลูก แต่แท้จริงแล้วยักษ์ต้องการกินพวกนางเป็นอาหาร วันหนึ่งนางสิบสองได้รู้ความจริงจึงพากันหนี จนมาเจอกับท้าวรถสิทธิ์ และได้แต่งงานกันทั้ง 12 คน นางยักษ์โกรธจึงตามไปถึงเมืองกุตลนคร เป่ามนต์ให้ท้าวรถสิทธิ์เกลียดนางทั้งสิบสอง และตั้งตนเองเป็นมเหสีเอกแทน อีกทั้งยังออกอุบายว่าตนป่วยเป็นโรคประหลาด และบอกกับท้าวรถสิทธิ์ว่าต้องใช้ลูกตาของนางทั้งสิบสองมาทำยากินถึงจะหาย สั่งให้ควักลูกตาของนางทั้งสิบสองคนออกมา เหลือรอดแต่นางเภาน้องสุดท้องที่ถูกควักตาออกไปเพียงข้างเดียว ต่อมานางเภาที่ให้กำเนิดพระโอรสก่อนจะตั้งชื่อให้ว่า ‘รถเสน’ ที่กลายเป็นตัวละครเอกในวรรณคดีพื้นบ้านเรื่องพระรถ-เมรีต่อไป สะท้อนเรื่องกฎแห่งกรรม และการไม่ย่อท้อต่อโชคชะตา

 

4. สังข์ทอง 

เรื่องราวของพระสังข์ ที่เกิดมาพร้อมกับเปลือกหอยสังข์หุ้มตัว และโดนพระราชาขับไล่ออกจากเมือง เพราะรูปลักษณ์ที่ดูประหลาก เมื่อเติบโตจึงได้ถอดรูปกลายเป็นหนุ่มรูปงาม พร้อมความสามารถพิเศษเหนือมนุษย์ พระสังข์ต้องเผชิญอุปสรรคมากมายก่อนจะจะได้กลับไปครองบัลลังก์และใช้ชีวิตร่วมกับนางรจนา หญิงอันเป็นที่รัก เรื่องนี้สะท้อนถึงคุณค่าของคนที่ไม่ควรมองแค่ภายนอกและความดีงามที่แท้จริงของคน

 

5. ปลาบู่ทอง 

นิทานพื้นบ้านที่เล่าเรื่องราวความรักและความเสียสละของแม่ต่อลูกสาว แม่ที่เมื่อถูกทำร้ายถึงแก่ชีวิตได้เกิดใหม่มาเป็นปลาบู่ทองเพื่อคอยดูแล เป็นกำลังใจและให้คำปรึกษาลูกสาวอยู่เสมอ จนในที่สุดลูกสาวของเธอได้แต่งงานกับพระราชาและใช้ชีวิตอย่างมีความสุขในที่สุด ปลาบู่ทองสะท้อนเรื่องความกตัญญูและความรักของแม่กับลูก ความอดทน และความอิจฉาริษยาที่ไม่เป็นผลดีกับใครเลย นอกจากนี้ยังเผยมิติของวิถีชีวิต การทำมาหากิน วัฒนธรรมของชาวพื้นบ้านท้องถิ่น เช่น การหาปลา เลี้ยงวัวควายในทุ่งนา การเสี่ยงทาย พิธีกรรมพื้นบ้านอีกด้วย

 

6. นางมณีเมขลา 

เรื่องเล่าในวรรณคดีไทยที่นำปรากฏการณ์ทางธรรมชาติอย่างฟ้าแลบและฟ้าร้อง มาสร้างเป็นเรื่องราวของเทพธิดาชื่อ มณีเมขลา ที่มีดวงแก้ววิเศษ สามารถสร้างแสงเจิดจ้าได้ และยักษ์ที่อยากได้ดวงแก้ววิเศษของมณีเมขลา จึงไล่จับตัวนางพร้อมกับขว้างขวานที่มีเสียงเหมือนฟ้าร้องใส่นางมณีเมขลา แต่นางได้ใช้ดวงแก้ววิเศษส่องแสงสว่างจ้าคล้ายฟ้าแลบทำให้ยักษ์พ่ายแพ้ไป 

นิทานเรื่องนี้สอดแทรกเรื่องความฉลาดและไหวพริบในการแก้ปัญหาเอาชนะศัตรู การใช้สติในการต่อสู้ และการไม่ย่อท้อต่ออุปสรรคที่กำลังเผชิญ

 

7. จันทโครพ 

เจ้าชายจันทโครพ หลังจากศึกษาเล่าเรียนวิชากับฤๅษีก็ได้เดินทางกลับบ้านเมืองของตน แต่ระหว่างทางได้เปิดผอบที่พระฤๅษีมอบให้ ซึ่งภายในมีนางโมราอยู่ จันทโครพพานางโมราเดินทางต่อไป แต่ระหว่างทางได้พบกับโจรป่า จันทโครพจึงถูกโจรป่าฆ่าตาย ส่วนนางโมราได้ไปอยู่กับโจรป่าคนนั้น พระอินทร์เห็นเหตุการณ์จึงแปลงกายมาช่วยเหลือจันทโครพ และสาปนางโมราให้กลายเป็นชะนี ส่วนจันทโครพได้พบรักกับนางมุจลินท์และครองรักกันอย่างมีความสุข 

บทเรียนจากนิทานเรื่องนี้สอนให้มีความอดทนและความเพียรเฉกเช่นจันทโครพที่หมั่นเพียรศึกษาเล่าเรียน ให้ความสำคัญของการเลือกคู่ครอง เพราะจะส่งผลต่อชีวิตในอนาคต นอกจากนี้ผลของการกระทำย่อมส่งผลกลับมาหาตนเองเสมอไม่ว่าจะดีหรือไม่ดีก็ตาม

 

8. พระสุธนมโนราห์

เรื่องราวของเจ้าชายพระสุธนและนางมโนราห์ ซึ่งเป็นกินรีที่งดงาม จึงตกหลุมรักะหว่างที่นางกำลังเล่นน้ำอยู่ในสระ พระสุธนใช้ความสามารถและวางแผนจับตัวมโนราห์ พาเธอกลับไปที่เมืองเพื่อแต่งงาน แต่ด้วยเหตุการณ์บางอย่างทำให้ทั้งสองต้องพลัดพรากจากกัน พระสุธนจึงออกตามหานางมโนราห์นางจนพบในที่สุด และทั้งคู่ก็ได้กลับมาอยู่ด้วยกันอีกครั้งหลังจากผ่านอุปสรรคมากมาย 

 

นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า ความรักที่แท้จริงต้องอาศัยความอดทน ความเข้าใจซึ่งกันและกัน การไม่ย่อท้อต่ออุปสรรคที่กำลังเผชิญ และการให้เกียรติผู้อื่นเพื่อสร้างความสัมพันธ์อันดี

9. พระอภัยมณี 

พระอภัยมณีเป็นโอรสของท้าวสุทัศน์ เนื่องจากสนใจศึกษาวิชาดนตรีมากกว่าวิชาการปกครอง ทำให้พระบิดาไม่พอใจและเนรเทศออกจากเมือง พระอภัยมณีจึงออกเดินทางผจญภัยไปตามสถานที่ต่างๆ พบเจอกับผู้คนมากมาย ทั้งมนุษย์ ยักษ์ เทวดา และสัตว์ประหลาด จนได้พบกับนางผีเสื้อสมุทรและมีบุตรชายชื่อสินสมุทร ต่อมาพระอภัยมณีได้พบกับนางเงือก และมีบุตรชายอีกคนชื่อสุดสาคร 

เรื่องราวของพระอภัยมณีเต็มไปด้วยการความหลากหลายของ เรื่องราวของพระอภัยมณีแสดงให้เห็นถึงความหลากหลายของชีวิต ทั้งความสุข ความเศร้า ความรัก ความสูญเสีย และการผจญภัย 

10. โสนน้อยเรือนงาม

โสนน้อยเป็นเจ้าหญิงผู้มีบุญญาธิการ แต่ต้องเผชิญกับโชคชะตาที่โหดร้าย ต้องออกจากบ้านเกิดไปอาศัยอยู่ในป่า พระอินทร์เห็นใจจึงมอบยาวิเศษให้ ซึ่งสามารถชุบชีวิตคนตายได้ ระหว่างการเดินทาง โสนน้อยได้พบกับนางกุลาที่ถูกงูกัดตาย จึงใช้ยาวิเศษชุบชีวิตให้ฟื้นคืนชีพ และกลายเป็นคนรับใช้ที่ติดตามเธอ 

ต่อมาโสนน้อยได้พบกับพระวิจิตรจินดาที่สลบไปเพราะพิษงู เธอใช้ยาวิเศษรักษาพระวิจิตรจินดาจนหาย แต่นางกุลาอิจฉาริษยา จึงแอบอ้างเป็นผู้รักษาและกลั่นแกล้งโสนน้อย ชีวิตโสนน้อยเผชิญความยากลำบาก และท้ายที่สุดเมื่อความจริงปรากฏ โสนน้อยก็ได้ครองรักกับพระวิจิตรจินดาอย่างมีความสุข 

นิทานเรื่องโสนน้อยเรือนงามเป็นเรื่องราวที่สอนให้เราเรียนรู้เกี่ยวกับความดี ความอดทน ความซื่อสัตย์ และการพูดความจริงจะทำให้ชีวิตพบเจอความสุข

 

เลือกนิทานพื้นบ้านอย่างไรให้เหมาะ ให้เด็กอ่านก่อนนอน

ก่อนที่คุณพ่อคุณแม่จะเลือกนิทานให้ลูกสักเรื่อง “อายุและความสนใจของเด็ก” เป็นสิ่งที่ควรคำนึกถึงเป็นอย่างแรกในการเลือกอ่านนิทานพื้นบ้านให้ลูกฟังก่อนนอน โดยนิทานที่เหมาะสำหรับเด็กเล็กควรมีเนื้อหาที่สั้น เข้าใจง่าย และมีภาพประกอบที่สวยงาม ส่วนนิทานสำหรับเด็กโต สามารถเลือกเรื่องที่มีเนื้อหาซับซ้อนมากขึ้น และสอดแทรกคติสอนใจที่หลากหลาย เช่น มีการผจญภัย มีตัวละครที่น่าสนใจ และมีคติสอนใจที่ซับซ้อนมากขึ้น ทำให้นิทานเด็กเป็นนิทานสนุก แบบสั้นๆ ให้คติสอนใจ

 

เทคนิคในการทำให้นิทานเด็กเป็นนิทานสนุกแบบสั้น ๆ พร้อมคติสอนใจ

1. เลือกเรื่องราวที่เข้าใจง่าย : เลือกเรื่องราวที่มีโครงสร้างที่เรียบง่ายและไม่ซับซ้อน 
   
2. ใช้ตัวละครที่น่ารักและมีบุคลิกเด่น : เช่น กระต่ายที่วิ่งเร็วหรือหนูที่เล็กแต่มีความกล้าหาญ จะช่วยดึงดูดความสนใจของเด็ก
3. รักษาความยาวให้สั้นและกระชับ : ให้เรื่องราวมีความยาวที่เหมาะสมกับช่วงความสนใจของเด็ก 
4. แทรกข้อคิดหรือคติสอนใจที่ชัดเจน : สอดแทรกคติสอนใจในเนื้อเรื่องที่เด็กสามารถเข้าใจและจดจำได้ เช่น การทำงานหนัก, ความอดทน, หรือการช่วยเหลือผู้อื่น
5. ใช้ภาษาที่เข้าใจง่ายและเหมาะสม : เลือกใช้ภาษาที่เรียบง่ายและเข้าใจได้ง่าย รวมถึงการใช้ประโยคสั้น ๆ 
6. เพิ่มความสนุก : เช่นเรื่องราวที่มีความตลกหรือเหตุการณ์ที่น่าตื่นเต้น เพื่อให้เด็กมีความสนุกสนานในการอ่าน
7. ใช้ภาพประกอบเล่าเรื่อง : แม้ในนิทานสั้นๆ การใช้ภาพประกอบที่มีสีสันสดใสสามารถช่วยเพิ่มความสนใจและความเข้าใจในเรื่องราว
   
   
   

อ่านนิทานพื้นบ้าน ส่งเสริมพัฒนาการเด็กได้อย่างไร

การอ่านนิทานให้ลูกฟังเป็นกิจกรรมที่ดูเรียบง่าย แต่ผลการวิจัยมากมาที่ยืนยันว่า การอ่านนิทานมีส่วนสำคัญในการพัฒนาเด็กอย่างรอบด้าน ทั้งด้านภาษา จินตนาการ อารมณ์ และสังคม รวมถึงเป็นการปลูกฝังค่านิยม คติดสอนใจที่ดีให้กับลูกอีกด้วย การเลือกอ่านนิทานพื้นบ้านจะส่งเสริมพัฒนาการเด็ก ดังนี้

• พัฒนาการด้านภาษา เด็กได้เรียนรู้คำศัพท์ใหม่ๆ และโครงการสร้างประโยคที่หลากลาย ทำให้เพิ่มพูนทักษะด้านภาษา รวมถึงการออกเสียงด้วย
• พัฒนาการด้านจินตนาการ  นิทานเป็นเหมือนประตูสู่โลกแห่งจินตนาการ ทำให้เด็กได้ต่อยอดภาพในจินตนาการอย่างสร้างสรรค์ ฝึกคิดวิเคราะห์ และแก้ปัญหา
• พัฒนาการด้านอารมณ์และจิตใจ นิทานช่วยให้เด็กเข้าใจอารมณ์ของตัวเองและผู้อื่นมากขึ้น เรียนรู้ที่จะจัดการกับอารมณ์ และเกิดความเห็นอกเห็นใจผู้อื่น ในขณะที่เด็กฟังนิทานและเนื้อหาในนิทานส่วนใหญ่จะมีการสอดแทรกคติธรรมที่ช่วยส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรมอีกด้วย
• พัฒนาการด้านสังคม นิทานสอนให้เด็กเรียนรู้เกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล ค่านิยม และพฤติกรรมที่ควรแสดงออกอย่างเหมาะสม
• พัฒนาการด้านสติปัญญา การฟังนิทานช่วยกระตุ้นให้เด็กคิดวิเคราะห์ สร้างเหตุผล และจดจำข้อมูลได้ดีขึ้น
  
  

นิทานพื้นบ้านเป็นเครืองมือที่ทรงพลังในการส่งเสริมพัฒนาการของเด็ก ซึ่งพ่อแม่ควรเริ่มอ่านตั้งแต่ลูกอยู่ในครรภ์ และตลอดช่วงเวลาของการเติบโตของเด็กๆ การอ่านนิทานนอกจากจะสร้างปฏิสัมพันธ์อันดีระหว่างพ่อ แม่ ลูกแล้ว ยังปลูกฝังคุณค่า ความดีงาม ความรู้ ยกระดับจิตใจของเด็กๆ อีกด้วย

 

MFGM สารอาหารในนมแม่ เพื่อ IQ ที่เหนือกว่าตั้งแต่ 5 ขวบปีแรก

นอกจากนิทานแสนสนุก เพื่อพัฒนาการที่ดีของลูกน้อย เพื่อการเรียนรู้ที่ดี และมีประสิทธิภาพ อย่าลืม MFGM สุดยอดสารอาหารในนมแม่ ประกอบด้วยไขมันและโปรตีนกว่า 150 ชนิด รวมทั้งสฟิงโกไมอีลิน ฟอสโฟลิปิด แกงกลิโอไซด์ มีส่วนช่วยในการเสริมสร้างพัฒนาการสมองของลูกน้อย และยังเป็นสารอาหารชนิดเดียวที่ช่วยให้ลูกมี IQ ที่เหนือกว่าตั้งแต่ 5 ปีแรก

 

บทความแนะนำสำหรับคุณแม่และลูกน้อย

• ทักษะสมองเพื่อความสำเร็จ EF
• กิจกรรมสำหรับเด็กอายุไม่เกิน 1 ปี – เล่นปูไต่กันนะ
• แฟลชการ์ดคืออะไร รู้จักกับอุปกรณ์เสริมทักษะการเรียนรู้
• นิทานกล่อมเด็ก สร้างสรรค์จินตนาการ ให้ลูกน้อยหลับฝันดี

 

---