วิธีทำความสะอาดจิมิลูกสาวให้ถูกหลัก ปลอดภัย ไม่ระคายเคือง

เลือกอ่านตามหัวข้อ

• จิมิเป็นคราบขาวในทารก ปกติไหม
• ตกขาวในทารกแรกเกิด เรียกว่าอะไร
• จิมิลูกมีกลิ่น เพราะอะไร
• วิธีล้างจิมิที่ถูกต้อง
• การทำความสะอาดหลังขับถ่ายทารก
• ทารกแรกเกิดผู้หญิง ควรดูแลอย่างไร
• เลือกโภชนาการที่มี MFGM เพื่อ IQ และทักษะสมองเพื่อความสำเร็จ EF ที่เหนือกว่า
  

คุณพ่อคุณแม่หลายคนที่มีลูกสาวอาจกังวลเรื่องการทำความสะอาดอวัยวะเพศลูกสาว เพราะเป็นจุดที่บอบบางและเสี่ยงต่อการติดเชื้อได้ง่าย โดยเฉพาะในทารกแรกเกิดที่ผิวหนังยังละเอียดอ่อน บางครั้งยังพบว่าจิมิทารกเป็นคราบขาวหรือมีสารคัดหลั่งออกมา ยิ่งอาจทำให้สงสัยว่าปกติหรือไม่ จำเป็นต้องรักษาไหม ในบทความนี้ Enfa จะพาคุณพ่อคุณแม่ทุกท่านมาไขข้อสงสัยเรื่องนี้กันค่ะ 

จิมิเป็นคราบขาวในทารก ปกติไหม

คราบขาวที่คุณพ่อคุณแม่เห็นในจิมิของทารกส่วนใหญ่เป็นสิ่งปกติค่ะ ไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อหรืออะไร โดยอาจมีที่มา ดังนี้

• ไขเคลือบผิวทารก (Vernix caseosa)
  สารเคลือบผิวสีขาวนวลที่ห่อหุ้มร่างกายทารกในครรภ์ ทำหน้าที่ปกป้องผิวจากน้ำคร่ำ มีทั้งโปรตีน ไขมัน และน้ำ เมื่อคลอดแล้ว สารนี้ยังอาจเหลือติดตามรอยพับและอวัยวะเพศ ซึ่งมักหลุดออกไปเองภายในไม่กี่วัน
  
  
• ขี้เปียก (Smegma)
  เซลล์ผิวที่หลุดลอกผสมกับสารคัดหลั่ง ขณะทารกเติบโตขึ้นก็จะเกิดการสะสมไว้ในรอยพับ เช่นเดียวกับผู้ใหญ่ แต่ในเด็กเล็กมักเป็นคราบสีขาวเล็กน้อย
  
  
• ตกขาวจากฮอร์โมนแม่
  ในทารกเพศหญิง ฮอร์โมนเอสโตรเจนที่ส่งผ่านจากแม่ยังมีผลต่อร่างกายลูกช่วงแรกหลังคลอด ทำให้เกิดตกขาวขาวขุ่นหรือใส ๆ ได้

ซึ่งสิ่งเหล่านี้มักจะหายไปเอง ไม่จำเป็นต้องขัดหรือเช็ดแรง ๆ เพราะอาจทำให้จิมิลูกน้อยเกิดการระคายเคืองได้ค่ะ

ตกขาวในทารกแรกเกิด เรียกว่าอะไร

อาการนี้มีชื่อเรียกทางการแพทย์ว่า Neonatal Vaginal Discharge หรือ Fluor Neonatalis มักพบได้ในทารกเพศหญิงที่ยังเล็กมาก ลักษณะอาจเป็นตกขาวสีขาวใส ขาวขุ่น หรือในบางกรณีมีเลือดจาง ๆ ปนออกมาเล็กน้อย ซึ่งไม่ต้องกังวล เพราะเป็นผลมาจากฮอร์โมนของแม่ ไม่ได้เกิดจากโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์หรือการติดเชื้อที่รุนแรง

โดยทั่วไปตกขาวนี้จะค่อย ๆ หายไปภายใน 1–2 สัปดาห์หลังคลอด เมื่อฮอร์โมนจากแม่ลดลง ร่างกายลูกจะเข้าสู่สมดุลของตัวเอง พ่อแม่เพียงดูแลความสะอาดตามปกติ ไม่จำเป็นต้องใช้ยาหรือครีมใด ๆ ค่ะ

จิมิลูกมีกลิ่น เพราะอะไร

โดยปกติแล้ว อวัยวะเพศของทารกที่สะอาดและมีสุขภาพดีจะไม่มีกลิ่นเหม็นรุนแรง แต่หากคุณพ่อคุณแม่ได้กลิ่นผิดปกติ หรือพบว่าทารกจิมิเหม็น อาจเกิดได้จากหลายสาเหตุ ดังนี้

• การหมักหมมของปัสสาวะและอุจจาระ ซึ่งคือสาเหตุที่พบบ่อยที่สุด การปล่อยให้ผ้าอ้อมชุ่มแฉะเป็นเวลานานเกินไป ทำให้แบคทีเรียเจริญเติบโตและเกิดกลิ่นได้
• การทำความสะอาดที่ไม่เพียงพอ คราบอุจจาระหรือปัสสาวะอาจตกค้างอยู่ตามซอกหลืบเล็ก ๆ หากเช็ดทำความสะอาดไม่ทั่วถึง ก็เป็นสาเหตุของกลิ่นได้เช่นกัน
• ความอับชื้น จากการใส่ผ้าอ้อมที่รัดแน่นเกินไป หรือเสื้อผ้าที่ไม่ระบายอากาศ ทำให้เกิดความอับชื้นและเป็นแหล่งสะสมของแบคทีเรีย
• การติดเชื้อรา (Yeast Infection) มักมาพร้อมกับผื่นแดงจัดบริเวณขาหนีบและอวัยวะเพศ อาจมีตุ่มหนองเล็ก ๆ ร่วมด้วย และมักมีกลิ่นอับคล้ายเชื้อยีสต์
• การติดเชื้อแบคทีเรียในช่องคลอด (Bacterial Vaginosis) แม้จะพบได้ไม่บ่อยในทารก แต่ก็สามารถเกิดขึ้นได้ มักจะมีตกขาวผิดปกติและมีกลิ่นเหม็นคล้ายคาวปลา
• การติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ (UTI) นอกจากกลิ่นเหม็นของปัสสาวะแล้ว ทารกอาจมีไข้ ร้องกวนเวลาปัสสาวะ หรือปัสสาวะขุ่น

หากสงสัยว่ากลิ่นเกิดจากการติดเชื้อ โดยเฉพาะเมื่อมีอาการอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น มีไข้ ผื่นแดง ลูกร้องกวนผิดปกติ ควรปรึกษาแพทย์ทันทีค่ะ

วิธีล้างจิมิที่ถูกต้อง

วิธีล้างจิมิที่ถูกต้องเป็นขั้นตอนสำคัญของการดูแลสุขอนามัยของลูกสาว โดยวิธีทำความสะอาดจิมิลูก เพื่อป้องกันลูกมีกลิ่นตัว และป้องกันการติดเชื้อที่ดีที่สุด ทำได้ดังนี้ 

อุปกรณ์ที่ต้องเตรียม

• สำลีก้อน หรือ ผ้าสะอาดเนื้อนุ่ม
• น้ำอุ่น ไม่ใช่น้ำร้อน
• สบู่อ่อนสำหรับเด็ก ใช้เมื่อจำเป็นเท่านั้น และต้องไม่มีน้ำหอม
• ผ้าอ้อมสำเร็จรูปผืนใหม่

ขั้นตอนการทำความสะอาด

• ล้างมือของคุณให้สะอาดเสมอ ก่อนและหลังการทำความสะอาดจุดซ่อนเร้นของลูก
  วางลูกนอนหงายบนแผ่นรองเปลี่ยนผ้าอ้อมที่สะอาด ถอดผ้าอ้อมผืนเก่าออก
• เช็ดคราบสกปรก หากมีอุจจาระ ให้ใช้ผ้าอ้อมผืนเก่าเช็ดคราบส่วนใหญ่ออกไปก่อน โดยเช็ดจากบนลงล่าง
• ใช้สำลีชุบน้ำอุ่นบิดหมาด ๆ หรือผ้าชุบน้ำอุ่น ค่อย ๆ เช็ดทำความสะอาดบริเวณหัวหน่าวและขาหนีบ
• ค่อย ๆ ใช้มือข้างหนึ่งเปิดแคมนอก (Labia Majora) ของลูก แล้วใช้สำลีก้อนใหม่เช็ดเบา ๆ จากด้านบนลงไปด้านล่าง จากหน้าไปหลังหนึ่งครั้ง แล้วทิ้งสำลีนั้นไป ทำซ้ำกับอีกข้างหนึ่งด้วยสำลีใหม่
• หากเห็นคราบขาวหรือสิ่งสกปรกบริเวณแคมใน (Labia Minora) ให้ค่อย ๆ เปิดและใช้สำลีใหม่เช็ดอย่างเบามือที่สุด ย้ำว่าต้องเช็ดจากบนลงล่างเท่านั้น และเช็ดเพียงผิวเผิน ไม่ต้องพยายามทำความสะอาดลึกเข้าไปข้างใน
• ห้ามทำความสะอาดภายในช่องคลอด เพราะธรรมชาติของช่องคลอดมีกลไกทำความสะอาดตัวเองอยู่แล้ว การสวนล้างหรือพยายามเช็ดลึกเข้าไปจะทำลายสมดุลของแบคทีเรียดี และอาจทำให้เกิดการระคายเคืองหรือติดเชื้อได้
• หลังจากทำความสะอาดจนหมดจดแล้ว ใช้ผ้าสะอาดนุ่ม ๆ ซับเบา ๆ บริเวณนั้นให้แห้งสนิทก่อนใส่ผ้าอ้อมผืนใหม่ การปล่อยให้ผิวอับชื้นเป็นสาเหตุของผดผื่นได้
• หากเป็นไปได้ ลองปล่อยให้ลูกนอนเล่นโดยไม่ใส่ผ้าอ้อมสัก 5-10 นาที เพื่อให้ผิวได้สัมผัสอากาศและแห้งสนิทจริง ๆ
  

การทำความสะอาดหลังขับถ่ายทารก

การทำความสะอาดหลังขับถ่ายของทารกแต่ละครั้งมีความสำคัญไม่แพ้การอาบน้ำทารก เพราะเป็นช่วงเวลาที่ผิวสัมผัสกับของเสียโดยตรง จึงต้องให้ความสำคัญมากเป็นพิเศษค่ะ

หลังปัสสาวะ

โดยทั่วไปแล้ว หากผ้าอ้อมไม่ชุ่มมาก อาจไม่จำเป็นต้องใช้น้ำล้างทุกครั้ง สามารถใช้ทิชชูเปียกสำหรับเด็ก สูตรอ่อนโยน ไม่มีแอลกอฮอล์และน้ำหอม เช็ดจากหน้าไปหลัง แล้วซับให้แห้งก็เพียงพอ

หลังอุจจาระ

ต้องทำความสะอาดอย่างพิถีพิถันเสมอ ควรล้างด้วยน้ำเปล่าอุ่น ๆ จะดีที่สุด โดยอาจอุ้มลูกไปล้างก้นใต้ก๊อกน้ำเบา ๆ ระวังน้ำเข้าช่องคลอด หรือใช้สำลีชุบน้ำเช็ดหลาย ๆ ครั้งจนกว่าจะสะอาดเกลี้ยง แล้วซับให้แห้งสนิทก่อนใส่ผ้าอ้อม

ทารกแรกเกิดผู้หญิง ควรดูแลอย่างไร

นอกเหนือจากวิธีทำความสะอาดจิมิลูกที่กล่าวไปแล้ว การดูแลทารกแรกเกิดผู้หญิงโดยรวมก็สำคัญไม่แพ้กันค่ะ โดยสามารถทำได้ดังนี้

• เปลี่ยนผ้าอ้อมบ่อย ๆ อย่าปล่อยให้ลูกแช่อยู่ในผ้าอ้อมที่เปียกชื้นเป็นเวลานาน ควรเปลี่ยนทุก ๆ 2-3 ชั่วโมง หรือทันทีที่ลูกอุจจาระ
• เลือกผลิตภัณฑ์ที่อ่อนโยน หลีกเลี่ยงสบู่ แป้ง โลชั่น หรือทิชชูเปียกที่มีส่วนผสมของน้ำหอม แอลกอฮอล์ หรือสารเคมีรุนแรง เพราะอาจทำให้เกิดการระคายเคืองได้
• สังเกตความผิดปกติ หมั่นสังเกตผิวหนังบริเวณอวัยวะเพศและขาหนีบของลูกอยู่เสมอ หากมีรอยแดงจัด ผื่น ตุ่มน้ำ ตุ่มหนอง หรือลูกน้อยมีอาการเจ็บปวดขณะสัมผัส ควรปรึกษาแพทย์
• การเลือกเสื้อผ้า สวมใส่เสื้อผ้าและผ้าอ้อมที่ไม่รัดแน่นจนเกินไป เพื่อให้อากาศถ่ายเทได้สะดวก ลดความอับชื้น
  

เลือกโภชนาการที่มี MFGM เพื่อ IQ และทักษะสมองเพื่อความสำเร็จ EF ที่เหนือกว่า

นอกจากการดูแลสุขอนามัย สุขภาพโดยรวม และเฝ้าสังเกตพัฒนาการเด็กแรกเกิดว่าเหมาะสมตามวัยแล้วหรือไม่แล้ว การดูแลด้านโภชนาการตั้งแต่ลูกยังเล็ก โดยเฉพาะในช่วง 5 ปีแรกของชีวิตนั้น ถือว่าเป็นการปูพื้นฐานที่สำคัญให้กับชีวิตของลูก จะช่วยให้ลูกพร้อมเติบโตมาเป็นเด็กที่ทั้งฉลาดทางความคิดและฉลาดทางอารมณ์ และพัฒนาทักษะ EF ได้อย่างเต็มศักยภาพ

โดยโภชนาการที่สำคัญที่ลูกน้อยควรได้รับก็คือนมแม่ เพราะในนมแม่ที่มี MFGM สุดยอดสารอาหารในนมแม่ ประกอบด้วยไขมันและโปรตีนกว่า 150 ชนิด รวมทั้งสฟิงโกไมอีลิน ฟอสโฟลิปิด แกงกลิโอไซด์ มีส่วนช่วยในการเสริมสร้างพัฒนาการสมองของลูกน้อย และยังเป็นสารอาหารชนิดเดียวที่ช่วยให้ลูกมี IQ ที่เหนือกว่าตั้งแต่ 5 ปีแรก