PQ คืออะไร Play Quotient สำคัญต่อลูกอย่างไร

Enfa สรุปให้

• PQ (Play Quotient) คือ ความฉลาดในการเล่น เป็นตัวชี้วัดความสามารถของเด็กในการมีส่วนร่วมในกิจกรรมการเล่นต่าง ๆ เช่น ความคิดสร้างสรรค์ การแก้ปัญหา และการปรับตัว
• PQ เป็นเครื่องมือที่ช่วยประเมินระดับความสามารถในการเล่นของเด็กในแง่มุมต่าง ๆ เช่น การมีส่วนร่วมในกิจกรรม การคิดสร้างสรรค์ การทำงานร่วมกับผู้อื่น และความสามารถในการควบคุมอารมณ์ระหว่างการเล่น
• การเล่น มีบทบาทสำคัญในการพัฒนาทักษะต่าง ๆ ของเด็กในแต่ละช่วงวัย โดยการเข้าใจพัฒนาการการเล่นตามช่วงอายุจะช่วยให้พ่อแม่สามารถส่งเสริมการเล่นที่เหมาะสมและมีประโยชน์กับลูกน้อยได้ดีขึ้น

การเล่นเป็นกิจกรรมสำคัญที่ช่วยในการพัฒนาเด็กทุกช่วงวัย ไม่ว่าจะเป็นการเล่นที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติหรือการเล่นที่มีการวางแผนเพื่อเสริมสร้างทักษะต่าง ๆ การเล่นช่วยเสริมสร้างพัฒนาการด้านร่างกาย จิตใจ อารมณ์ และสังคม

ในบทความนี้ Enfa จะพาคุณพ่อคุณแม่มารู้จักกับการเล่นแบบ PQ (Play Quotient) หรือความฉลาดที่เกิดจากการเล่น ที่จะช่วยให้คุณพ่อคุณแม่สามารถส่งเสริมพัฒนาการให้ลูกผ่านการเล่นได้ดียิ่งขึ้น

PQ คืออะไร

PQ คืออะไร หลายคนอาจสงสัย PQ หรือ Play Quotient คือ ความฉลาดในการเล่น ซึ่งเป็นตัวชี้วัดความสามารถของเด็กในการมีส่วนร่วมในกิจกรรมการเล่นต่าง ๆ โดย PQ ไม่เพียงแต่สะท้อนถึงทักษะที่ใช้ในการเล่น เช่น ความคิดสร้างสรรค์ การแก้ปัญหา และการปรับตัว แต่ยังบ่งบอกถึงการพัฒนาทางด้านอารมณ์และสังคมของเด็กด้วย แนวคิดนี้เน้นว่าการเล่นไม่ใช่เพียงแค่ความสนุก แต่เป็นกระบวนการที่มีความหมายและมีผลต่อพัฒนาการในหลายด้านนั่นเอง

โดยในทางปฏิบัติ PQ เป็นเครื่องมือที่ช่วยประเมินระดับความสามารถในการเล่นของเด็กในแง่มุมต่าง ๆ เช่น การมีส่วนร่วมในกิจกรรม การคิดสร้างสรรค์ การทำงานร่วมกับผู้อื่น และความสามารถในการควบคุมอารมณ์ระหว่างการเล่น ซึ่งการทำความเข้าใจ PQ จะช่วยให้คุณพ่อคุณแม่สามารถออกแบบกิจกรรมการเล่นที่เหมาะสมกับลูกน้อยได้อย่างมีประสิทธิภาพ 

Play Quotient สามารถวัดผลได้อย่างไร

Play Quotient หรือ PQ เป็นตัวชี้วัดที่เกี่ยวข้องกับความสามารถในการเล่นและความคิดสร้างสรรค์ในเด็ก หรือความฉลาดในการเล่น ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อพัฒนาการทั้งด้านร่างกาย อารมณ์ สังคม และสติปัญญา การวัดผล PQ สามารถทำได้หลายวิธี โดยส่วนใหญ่มักใช้การสังเกตและแบบประเมินที่ออกแบบมาเฉพาะสำหรับเด็ก ซึ่งต้องอาศัยผู้ประเมินที่เกี่ยวข้องหลายด้าน ดังนี้

1. การสังเกตพฤติกรรมการเล่น

โดยผู้ปกครองหรือครูสังเกตการเล่นของเด็กในสถานการณ์จริง เช่น ความคิดสร้างสรรค์ในการสร้างเกมหรือกิจกรรมใหม่ ความร่วมมือในการเล่นกับเพื่อน ๆ และการปรับตัว รวมถึงความพยายามในการแก้ปัญหา สามารถปรับเปลี่ยนกติกาเพื่อแก้ไขข้อขัดแย้งในเกมได้หรือไม่

2. แบบประเมินเชิงจิตวิทยา 

โดยการใช้แบบสอบถามหรือแบบประเมินที่ออกแบบมาเพื่อวัด PQ โดยเฉพาะ เช่น การประเมินความถี่และประเภทของการเล่นว่าเป็นแบบใด เล่นคนเดียว เล่นเป็นกลุ่ม หรือเล่นเกมที่ใช้ความคิด การประเมินระดับความสนใจและความเพลิดเพลินขณะเล่น เป็นต้น

3. การสังเกตพัฒนาการในสถานการณ์จำลอง

ข้อนี้ต้องมีการสร้างสถานการณ์การเล่นที่มีจุดมุ่งหมายเฉพาะ เช่น เกมสร้างสรรค์โดยให้เด็กต่อบล็อกหรือวาดภาพ เพื่อดูการแก้ปัญหาและจินตนาการ หรือเกมที่ต้องใช้การประสานงานกับผู้อื่น

4. แบบประเมินจากผู้ปกครองและครู

โดยให้ผู้ปกครองและครูตอบแบบสอบถามเกี่ยวกับพฤติกรรมการเล่นของเด็ก เช่น เด็กมีแนวโน้มจะเล่นเกมที่ใช้ความคิดหรือไม่? เด็กชอบเล่นของเล่นประเภทใดมากที่สุด?

5. การวัดผลโดยผู้เชี่ยวชาญ

โดยใช้เครื่องมือวิเคราะห์ที่ออกแบบมาเฉพาะ เช่น แบบทดสอบความคิดสร้างสรรค์และความยืดหยุ่นขณะเล่น การวิเคราะห์พฤติกรรมจากคลิปวิดีโอที่บันทึกกิจกรรมการเล่น เป็นต้น

หลังจากนั้นจึงมีการแปรผลข้อมูลการวัด PQ แล้วนำมาประยุกต์ใช้ในการส่งเสริมพัฒนาการ วางแผนการเรียนรู้และเสริมทักษะความรู้ รวมถึงการติดตามปัญหา เช่น เด็กมีความยากลำบากในการเข้าสังคม อาจต้องปรึกษาผู้เชี่ยวชาญเพื่อการช่วยเหลือเพิ่มเติม

การเล่น สำคัญต่อพัฒนาการลูกน้อยอย่างไร

การเล่น เป็นกิจกรรมสำคัญที่มีบทบาทอย่างมากต่อพัฒนาการของลูกน้อยในหลายด้าน ไม่ว่าจะเป็นด้านร่างกาย อารมณ์ สังคม หรือสติปัญญา การเล่นจึงไม่ใช่แค่ความสนุก แต่ยังช่วยส่งเสริมการเรียนรู้และพัฒนาทักษะชีวิตพื้นฐานที่สำคัญ

ความสำคัญของการเล่นต่อพัฒนาการลูกน้อย

1. พัฒนาการด้านร่างกาย
การเล่นช่วยเสริมสร้างกล้ามเนื้อ ความคล่องตัว และการประสานงานของร่างกาย เช่น วิ่ง กระโดด หรือปีนป่าย ต่อบล็อก การวาดรูป

2. พัฒนาการด้านสติปัญญา
โดยเฉพาะการเล่นแบบมีโครงสร้าง เช่น การต่อจิ๊กซอว์ หรือเกมวางแผน ช่วยพัฒนาทักษะการแก้ปัญหา รวมถึงการเล่นบทบาทสมมติ ซึ่งช่วยกระตุ้นความคิดสร้างสรรค์และจินตนาการ

3. พัฒนาการด้านอารมณ์และจิตใจ
การเล่นช่วยให้เด็กเรียนรู้การจัดการอารมณ์ เช่น ความผิดหวังเมื่อแพ้เกม หรือความสุขเมื่อชนะ ช่วยให้เด็กแสดงออกและเข้าใจความรู้สึกของตนเอง

4. พัฒนาการด้านสังคม
การเล่นกับผู้อื่นช่วยเสริมทักษะการเข้าสังคม เช่น การแบ่งปัน การร่วมมือ และการแก้ไขข้อขัดแย้ง ช่วยให้เด็กเรียนรู้การเข้าใจมุมมองของผู้อื่น

5. พัฒนาทักษะ EF 
ทักษะ EF (Executive Function) คือ ทักษะสำหรับจัดการชีวิต ควบคุมตนเอง ควบคุมอารมณ์ ความคิด และพฤติกรรม เช่น การจดจำข้อมูล การควบคุมการตอบสนอง และการเปลี่ยนแปลงวิธีคิดอย่างยืดหยุ่น ซึ่งเป็นรากฐานสำคัญของการเรียนรู้และการพัฒนาทักษะทางสังคมในอนาคต 

6. สร้างความสัมพันธ์ในครอบครัว

การเล่นกับพ่อแม่หรือผู้ปกครองช่วยสร้างสายใยความผูกพัน ทั้งยังช่วยให้พ่อแม่เข้าใจบุคลิกภาพและความต้องการของลูกน้อยมากขึ้น
การเล่นเป็นหัวใจสำคัญในการเรียนรู้และพัฒนาของลูกน้อยในช่วงวัยเด็ก การสนับสนุนการเล่นที่เหมาะสมจะช่วยสร้างพื้นฐานที่แข็งแรงทั้งด้านร่างกาย จิตใจ และสังคม พร้อมกับเสริมสร้างความสัมพันธ์ในครอบครัวได้มากขึ้นด้วย

พัฒนาการการเล่นตามช่วงอายุ

การเล่นมีบทบาทสำคัญในการพัฒนาทักษะต่าง ๆ ของเด็กในแต่ละช่วงวัย โดยการเข้าใจพัฒนาการการเล่นตามช่วงอายุจะช่วยให้พ่อแม่สามารถส่งเสริมการเล่นที่เหมาะสมและมีประโยชน์กับลูกน้อยได้ดีขึ้น โดยแต่ละช่วงอายุมีความแตกต่างกัน ดังนี้

● การเล่นของเด็กทารก

การเล่นของเด็กทารกมักเป็นการสร้างความสัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อม และพัฒนาทักษะร่างกายขั้นพื้นฐาน ผ่านการเล่นที่ใช้การมองและฟัง การสัมผัส การเล่นกับร่างกาย

วิธีเล่นกับทารก สามารถใช้ของเล่นที่มีเสียงหรือสีสันสดใส ลูกบอลขนาดใหญ่ ผ้ารูปทรงต่าง ๆ โดยกระตุ้นให้ทารกยกศีรษะ คลาน สัมผัสสิ่งของต่าง ๆ ด้วยมือและปาก เพื่อพัฒนากล้ามเนื้อและทักษะการ และอาจมีการใช้เพลงสนุก ๆ ร่วมด้วย

● การเล่นของเด็ก 1-3 ปี

การเล่นของเด็ก 1-3 ปีจะเริ่มมีทักษะการเคลื่อนไหวและการสื่อสารที่ชัดเจนขึ้น การเล่นของเด็กวัยนี้จะช่วยเสริมสร้างทักษะทางสังคมและจินตนาการ จึงควรเป็นการเล่นบทบาทสมมติ เช่น ใช้ตุ๊กตาเล่นเป็นเพื่อน เล่นเป็นอาชีพต่าง ๆ พร้อมทั้งฝึกการเล่นร่วมกับผู้อื่นเพื่อพัฒนาทักษะสังคม รู้จักการแบ่งปันหรือช่วยกันเป็นทีม เช่น ช่วยกันต่อบล็อกให้เสร็จ

● การเล่นของเด็กปฐมวัย

การเล่นของเด็กปฐมวัยสามารถซับซ้อนมากขึ้นได้ เนื่องจากเด็กในช่วงอายุนี้เริ่มพัฒนาทักษะการคิดอย่างเป็นระบบและทักษะทางสังคมที่ดีขึ้น เช่น การเล่นบทบาทสมมติที่ซับซ้อน มีการคิดเรื่องราวประกอบ ฝึกการเล่นเป็นกลุ่มหรือการเล่นที่ต้องมีการจัดการวางแผน และสามารถเล่นเกมที่พัฒนาทักษะการคิดคำนวณหรือทักษะภาษาได้ด้วย

การเล่นในแต่ละช่วงอายุมีความสำคัญและมีบทบาทในพัฒนาการของเด็กที่แตกต่างกัน การเล่นในช่วงทารกเน้นการพัฒนาทักษะทางร่างกาย การเล่นในช่วงวัย 1-3 ปีช่วยเสริมทักษะทางสังคมและจินตนาการ ส่วนการเล่นในเด็กปฐมวัยเน้นการคิดอย่างเป็นระบบและการพัฒนาทักษะทางสังคมที่สำคัญ

คุณพ่อคุณแม่จะส่งเสริม PQ ให้ลูกได้อย่างไรบ้าง

การส่งเสริม PQ ให้กับลูกน้อยเป็นเรื่องสำคัญ ที่นอกจากเป็นการพัฒนาทักษะในหลายด้านแล้ว ยังช่วยเสริมสร้างความสัมพันธ์ในครอบครัวได้ด้วย โดยคุณพ่อคุณแม่สามารถส่งเสริม PQ ให้ลูกได้ ดังนี้

1. สนับสนุนการเล่นที่หลากหลาย

การเล่นที่ดีควรมีอิสระในการเล่น ควรให้ลูกมีเวลาและพื้นที่ในการเล่นตามความสนใจ โดยไม่จำเป็นต้องมีกรอบหรือกฎเกณฑ์ตายตัว การเล่นแบบนี้ช่วยส่งเสริมการใช้จินตนาการและความคิดสร้างสรรค์ และควรมีทั้งการเล่นกับผู้ปกครองและเพื่อน ๆ เพื่อพัฒนาทักษะการร่วมมือ แบ่งปัน และการแก้ปัญหาร่วมกัน

2. สร้างโอกาสการเล่นในสิ่งแวดล้อมที่หลากหลาย

ควรให้ลูกเล่นในสวนหรือสนามเด็กเล่น และได้เล่นในสิ่งแวดล้อมใหม่ ๆ เช่น การไปสวนสัตว์ พิพิธภัณฑ์ หรือที่ทำกิจกรรมสนุก ๆ การได้สัมผัสกับสิ่งใหม่ ๆ กระตุ้นการเรียนรู้และเปิดโอกาสให้ลูกใช้จินตนาการในการเล่น

3. ส่งเสริมการเล่นที่ใช้จินตนาการ

ทั้งการเล่นบทบาทสมมติ การเล่นเป็นตัวละครต่าง ๆ หรือสร้างเรื่องราวของตัวเอง และการใช้ของเล่นที่กระตุ้นจินตนาการ เช่น บล็อกไม้ ตุ๊กตา หรือของเล่นที่สามารถสร้างสรรค์เป็นสิ่งต่าง ๆ ให้ลูกได้เรียนรู้วิธีแก้ปัญหาผ่านการเล่น

4. สร้างกิจกรรมที่ท้าทายและกระตุ้นการคิด

พ่อแม่ควรสนับสนุนการเล่นที่ต้องใช้การคิด เช่น เกมกระดาน การต่อจิ๊กซอว์ หรือการเล่นเกมที่ต้องใช้กลยุทธ์ต่าง ๆ การเล่นเหล่านี้ช่วยเสริมสร้างทักษะการวางแผน การแก้ปัญหา และการตัดสินใจ รวมถึงการเรียนรู้ผ่านการเล่น เช่น การทดลองทางวิทยาศาสตร์ง่าย ๆ หรือกิจกรรมที่ช่วยเสริมทักษะคณิตศาสตร์และภาษา เช่น การนับเลข หรือการจับคู่

5. เปิดโอกาสให้ลูกได้แสดงออก

ควรสนับสนุนให้ลูกได้แสดงความคิดสร้างสรรค์ เช่น การวาดรูป การร้องเพลง หรือการเต้นรำ การให้พื้นที่ในการแสดงออกช่วยพัฒนาความมั่นใจในตัวเอง และให้ลูกได้ลองทำกิจกรรมที่ท้าทายและเสี่ยงเล็กน้อย เช่น การปีนป่าย หรือเล่นน้ำในสระ เพื่อเรียนรู้วิธีจัดการกับความกลัวและการเผชิญความท้าทาย

6. เป็นแบบอย่างในการเล่น

เพื่อเสริมสร้างความสัมพันธ์ในครอบครัว พ่อแม่ควรเข้าร่วมการเล่นกับลูก เพื่อสร้างความสัมพันธ์ที่ดีและกระตุ้นให้ลูกมีความสนุกและมีความสุขในกระบวนการเล่น การเล่นร่วมกันทำให้ลูกเห็นว่าการเล่นเป็นสิ่งที่สนุกและมีคุณค่า และควรแสดงให้ลูกเห็นวิธีการทำงานร่วมกับผู้อื่น เช่น การแบ่งปันของเล่น หรือการแก้ปัญหาผ่านการพูดคุยร่วมกัน

7. ให้คำชมและสนับสนุน

การชื่นชมพฤติกรรมที่ดี ชมเชยเมื่อเด็กทำได้ดีในการเล่น โดยเฉพาะการแก้ปัญหาหรือการร่วมมือกับเพื่อน การได้รับคำชมจะช่วยเสริมสร้างความมั่นใจและกระตุ้นให้ลูกอยากพัฒนา PQ ต่อไป

MFGM สารอาหารในนมแม่เพื่อ IQ และทักษะจัดการสมอง EF ที่เหนือกว่า

MFGM สุดยอดสารอาหารสมองจากนมแม่ สารอาหารชนิดเดียวที่ช่วยให้ลูกมี IQ ที่เหนือกว่าตั้งแต่ 5 แรก ประกอบไปด้วยโปรตีนและไขมันกว่า 150 ชนิด เช่น สฟิงโกไมอีลิน ฟอสโฟลิปิด แกงกลิโอไซต์ ซึ่งเป็นสารอาหารที่มีส่วนช่วยสำคัญต่อการเสริมสร้างพัฒนาการด้านสมองและการเรียนรู้ ให้ลูกได้มีทักษะจัดการสมอง EF ที่เหนือกว่า

บทความแนะนำสำหรับคุณแม่และลูกน้อย

• สร้างช่วงเวลาดีๆ เพื่อส่งเสริมพัฒนาการเด็กกับ 10 กิจกรรมเด็ด
• นิทานสำหรับเด็ก นิทานก่อนเข้านอน เลือกให้ดี มีประโยชน์
• Coding คืออะไร ช่วยเสริมสร้างทักษะ EF ให้ลูกน้อยได้อย่างไร
• เกมฝึกสมองเด็ก เกมเสริมพัฒนาการ ควรเลือกแบบไหนดีนะ
• สอนเด็กอ่านหนังสือ สร้างทักษะพื้นฐานสำคัญด้านภาษา