ลูกท้องป่องมาก รับมืออย่างไร สัญญาณแบบไหนที่ต้องระวัง

เลือกอ่านตามหัวข้อ

• ลูกท้องป่องมาก อันตรายไหม
• ทารกท้องป่อง เกิดจากสาเหตุใด
• ทารกกินเยอะ ท้องป่อง แปลว่าท้องอืดหรือเปล่า
• ลูกท้องป่องแข็ง ร้องไห้งอแง ควรดูแลอย่างไรดี
• เด็กท้องป่อง แบบไหนผิดปกติและควรรีบพาไปพบแพทย์
• เลือกโภชนาการย่อยง่ายที่มี PHP ให้ลูก เพื่อการเรียนรู้อย่างต่อเนื่อง
  

หลายครอบครัวเคยเจอปัญหาทารกท้องป่องหรือเด็กท้องป่องแล้วเกิดความกังวล เพราะไม่รู้ว่านี่คือเรื่องปกติของวัย หรือสัญญาณว่ามีโรคแอบซ่อนอยู่ จริง ๆ แล้วท้องป่องในเด็กอาจเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ ตั้งแต่เรื่องง่าย ๆ อย่างกินอิ่มมากไป จนถึงปัญหาสุขภาพที่ร้ายแรง การเข้าใจอาการ สาเหตุ และสัญญาณเตือน จะช่วยให้คุณพ่อคุณแม่ดูแลลูกได้อย่างมั่นใจมากขึ้นค่ะ

ลูกท้องป่องมาก อันตรายไหม

โดยทั่วไป หลังจากที่ลูกกินนมหรืออาหารเสริม อาจมีลักษณะท้องที่ดูป่องขึ้นมาได้ ซึ่งถือว่าเป็นปกติในวัยทารกและวัยเด็กเล็ก เนื่องจากระบบย่อยอาหารยังพัฒนาไม่เต็มที่ และลำไส้ยังมีการสะสมของลมง่ายกว่าผู้ใหญ่ค่ะ

อย่างไรก็ตาม ถ้าลูกท้องป่องมากและมีอาการอื่นร่วมด้วย เช่น

• หน้าท้องแข็งตึง กดแล้วเจ็บ
• ร้องไห้ไม่หยุด อาเจียนบ่อย
• ไม่ยอมดูดนมหรือเบื่ออาหาร
• มีไข้สูง
• ปวดท้องบิด 
• ปวดท้องตรงสะดือ เป็น ๆ หาย ๆ 

กรณีเหล่านี้ถือว่าอันตราย เพราะอาจเกี่ยวข้องกับการอุดตันในลำไส้ การติดเชื้อ หรือภาวะร้ายแรงที่ต้องพบแพทย์ทันทีค่ะ

ทารกท้องป่อง เกิดจากสาเหตุใด

เมื่อพูดถึงทารกท้องป่องโดยเฉพาะในวัยแรกเกิดถึง 1 ขวบ สาเหตุมักจะเกี่ยวข้องกับระบบย่อยอาหารที่ยังทำงานได้ไม่สมบูรณ์นัก โดยสามารถแบ่งสาเหตุหลัก ๆ ได้ดังนี้

• การกลืนอากาศเข้าไปมากเกินไป เป็นสาเหตุที่พบบ่อยที่สุด อากาศสามารถเข้าไปในท้องของทารกได้หลายทาง เช่น ระหว่างการร้องไห้ ระหว่างการดูดนม จุกนมไหลเร็วหรือช้าเกินไป เป็นต้น
• แก๊สในระบบทางเดินอาหาร ที่เป็นผลพวงจากการย่อยอาหาร โดยเฉพาะน้ำนมซึ่งเป็นอาหารหลัก แบคทีเรียในลำไส้จะทำการย่อยสลายน้ำตาลแลคโตสในน้ำนม ทำให้เกิดแก๊สขึ้น ซึ่งเป็นกระบวนการปกติ แต่ในทารกที่ระบบย่อยยังไม่สมบูรณ์ อาจทำให้เกิดแก๊สสะสมในปริมาณมากจนท้องอืดและป่องได้
• อาการท้องผูก โดยเมื่อทารกไม่สามารถขับถ่ายอุจจาระออกมาได้ตามปกติ จะเกิดการสะสมของอุจจาระและแก๊สในลำไส้ ทำให้ท้องดูป่องและอาจมีลักษณะแข็งเมื่อสัมผัส ทารกอาจมีอาการเบ่งหน้าดำหน้าแดงเมื่อต้องการขับถ่าย
• ระบบย่อยอาหารที่ยังพัฒนาไม่เต็มที่ เพราะเอนไซม์ที่ใช้ในการย่อยอาหารบางชนิดอาจยังผลิตได้ไม่เพียงพอ ทำให้การย่อยโปรตีนหรือคาร์โบไฮเดรตบางชนิดทำได้ไม่ดีนัก เกิดเป็นแก๊สและความไม่สบายท้องตามมา
• การแพ้อาหารหรือภาวะย่อยน้ำตาลแลคโตสผิดปกติ โดยในทารกบางรายอาจมีอาการท้องป่องจากการแพ้โปรตีนในนมวัวหรือแพ้อาหารบางชนิดที่คุณแม่รับประทานเข้าไปแล้วส่งผ่านทางน้ำนม นอกจากนี้ ยังมีภาวะย่อยน้ำตาลแลคโตสผิดปกติที่แม้จะพบไม่บ่อยในทารก แต่ก็เป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้เกิดแก๊ส ท้องเสีย และท้องอืดได้
  

ทารกกินเยอะ ท้องป่อง แปลว่าท้องอืดหรือเปล่า

ทารกกินเยอะ ท้องป่อง อาจจะแปลว่าทารกท้องอืด หรือไม่ใช่ก็ได้ คุณพ่อคุณแม่ควรแยกระหว่างท้องป่องเพราะอิ่มกับท้องป่องเพราะท้องอืดให้ได้ โดยพิจารณาดังนี้

ท้องป่องเพราะอิ่ม 

หลังจากมื้อนม โดยเฉพาะเมื่อทารกกินนมเข้าไปในปริมาณมาก กระเพาะอาหารจะขยายตัวเพื่อรองรับน้ำนม ทำให้หน้าท้องดูป่องออกมาทันทีหลังกินเสร็จ ซึ่งเป็นเรื่องปกติมาก หากท้องของ ทารกท้องป่อง แต่เมื่อสัมผัสดูแล้วยังนิ่ม ลูกน้อยดูมีความสุข สงบ หรือหลับไป แสดงว่านี่คืออาการอิ่มแปล้ไม่ใช่ท้องอืดที่น่ากังวล

ท้องป่องเพราะท้องอืด

ในทางกลับกัน หากทารกกินนมเข้าไปแล้วท้องป่อง ร่วมกับมีอาการอื่น ๆ เช่น ท้องแข็งขึ้นเมื่อสัมผัส ร้องไห้งอแงมากกว่าปกติ บิดตัวไปมา ผายลมบ่อย หรือไม่ยอมให้จับหน้าท้อง แสดงว่าอาการท้องป่องนั้นน่าจะมาจากภาวะท้องอืดหรือมีแก๊สในกระเพาะอาหารมากเกินไปทำให้ลูกปวดท้อง ซึ่งอาจเกิดจากการที่ลูกกินนมเร็วเกินไปจนกลืนอากาศเข้าไปมากนั่นเอง

ดังนั้น การสังเกตพฤติกรรมของลูกน้อยหลังมื้ออาหาร จึงเป็นกุญแจสำคัญในการแยกว่าอาการท้องป่องนั้นเกิดจากความอิ่มสบายท้อง หรือความไม่สบายจากภาวะท้องอืดนั่นเองค่ะ

ลูกท้องป่องแข็ง ร้องไห้งอแง ควรดูแลอย่างไรดี

เมื่อคุณพ่อคุณแม่มั่นใจแล้วว่าอาการลูกท้องป่องแข็วและร้องไห้งอแงนั้นมาจากภาวะท้องอืด ไม่ต้องตกใจไปค่ะ มีวิธีไล่ลมในท้อง หลายอย่างที่สามารถช่วยบรรเทาอาการและทำให้เจ้าตัวน้อยสบายตัวขึ้นได้ ดังนี้

• จับลูกเรอทุกครั้งหลังกินนม ควรจับลูกเรอไม่เพียงแค่หลังกินนมอิ่ม แต่รวมถึงระหว่างมื้อด้วย เช่น หากลูกดูดนมขวด อาจจะหยุดพักเพื่อจับเรอทุก ๆ 2-3 ออนซ์ หรือหากดูดเต้า ก็อาจจะจับเรอช่วงสลับข้าง ท่าอุ้มเรอที่นิยมคือ อุ้มพาดบ่าให้คางของลูกเกยอยู่บนไหล่ แล้วค่อย ๆ ลูบหลังเบา ๆ
• นวดท้องไล่ลม โดยการนวดวนเบา ๆ ตามเข็มนาฬิกาบริเวณรอบสะดือของลูก จะช่วยกระตุ้นการทำงานของลำไส้และขับลมออกมาได้ดีขึ้น อาจใช้เบบี้ออยล์เล็กน้อยเพื่อลดการเสียดสีขณะนวด
• ท่าปั่นจักรยานอากาศ จับลูกนอนหงาย แล้วจับข้อขาทั้งสองข้างขยับสลับขึ้นลงเบา ๆ เหมือนกำลังปั่นจักรยาน ท่านี้จะช่วยสร้างแรงดันในช่องท้องเบา ๆ และขับลมส่วนเกินออกมา
• การทำ Tummy Time การให้ลูกนอนคว่ำขณะตื่นและมีคนดูแลใกล้ชิด จะช่วยให้กล้ามเนื้อหน้าท้องและหลังแข็งแรงขึ้น ทั้งยังช่วยให้แรงกดเบา ๆ ที่หน้าท้องขับลมออกมาได้อีกด้วย
• อาบน้ำอุ่น ความอุ่นของน้ำจะช่วยให้กล้ามเนื้อหน้าท้องของลูกผ่อนคลาย และอาจช่วยบรรเทาความเจ็บปวดจากแก๊สในท้องได้
• ตรวจสอบขวดนมและจุกนม หากลูกดื่มนมผง ตรวจสอบให้แน่ใจว่าขนาดรูของจุกนมเหมาะสม ไม่เล็กหรือใหญ่เกินไป และควรเลือกใช้ขวดนมที่มีระบบลดการเกิดฟองอากาศ เพื่อลดปริมาณอากาศที่ลูกจะกลืนเข้าไป

นอกจากนี้ อาจใช้ตัวช่วยอื่น ๆ ร่วมด้วย โดยปรึกษาเภสัชกรก่อนใช้ เช่น มหาหิงค์ทาท้อง ไกร๊ปวอเตอร์ เป็นต้น 

เด็กท้องป่อง แบบไหนผิดปกติและควรรีบพาไปพบแพทย์

อาการเด็กท้องป่องแม้ว่าส่วนใหญ่จะไม่น่ากังวล แต่คุณพ่อคุณแม่ต้องตื่นตัวและสังเกตสัญญาณอันตรายอยู่เสมอ หากอาการเด็กท้องป่องมีลักษณะดังต่อไปนี้ร่วมด้วย ถือเป็นสัญญาณเตือนที่ต้องรีบพาลูกไปพบกุมารแพทย์โดยด่วน เพราะอาจเป็นข้อบ่งชี้ของภาวะที่รุนแรงกว่าท้องอืดธรรมดา

• มีไข้สูง ท้องป่องร่วมกับมีไข้ อาจเป็นสัญญาณของการติดเชื้อ
• อาเจียนรุนแรง โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากอาเจียนมีสีเขียวหรือสีเหลือง (สีของน้ำดี) ซึ่งอาจเป็นสัญญาณของลำไส้อุดตัน
• ท้องผูกรุนแรง ไม่ถ่ายอุจจาระเลยเป็นเวลาหลายวัน หรืออุจจาระมีลักษณะแข็งเป็นเม็ดกระสุนอุจจาระมีเลือดปน เป็นสัญญาณที่ต้องได้รับการตรวจวินิจฉัยทันที
• ซึมลง ไม่เล่น ไม่ร่าเริง หากเด็กมีอาการซึมลงอย่างเห็นได้ชัด ไม่สนใจสิ่งรอบข้าง
• ร้องไห้รุนแรงและนานผิดปกติ ร้องไห้แบบเจ็บปวดเป็นเวลานาน และไม่สามารถปลอบให้หยุดได้
• หน้าท้องแข็งมากและไวต่อการสัมผัส เมื่อแตะเบา ๆ ที่ท้อง ลูกจะร้องไห้จ้าด้วยความเจ็บปวด
• น้ำหนักไม่ขึ้นหรือลดลง แม้จะกินนมได้ แต่การเจริญเติบโตกลับหยุดชะงัก
• ตัวเหลือง ตาเหลือง อาจเป็นสัญญาณของปัญหาเกี่ยวกับตับหรือท่อน้ำดี

หากพบอาการเหล่านี้ ควรรีบพาลูกไปพบแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยที่ถูกต้องและรวดเร็วที่สุดค่ะ

เลือกโภชนาการย่อยง่ายที่มี PHP ให้ลูก เพื่อการเรียนรู้อย่างต่อเนื่อง

อาการลูกท้องป่องมากเป็นสิ่งที่พบได้บ่อยในเด็กทารกและเด็กเล็ก ซึ่งส่วนใหญ่มักเกิดจากสาเหตุที่ไม่เป็นอันตราย เช่น การกลืนอากาศเข้าไปมาก หรือแก๊สจากการย่อยอาหารตามปกติ คุณพ่อคุณแม่สามารถดูแลเบื้องต้นได้ด้วยการจับเรอ นวดท้อง และปรับท่าทางการให้นม 

การที่ลูกร้องตอนกลางคืน ไม่มีสาเหตุ อาจเกิดจากหลายปัจจัย ไม่ว่าจะเป็นพัฒนาการตามวัย อารมณ์ ความกลัว ฝันร้าย หรือปัญหาทางกายภาพ เช่น แพ้อาหารหรือไม่ถูกกับนม การเข้าใจพฤติกรรมของลูกแต่ละช่วงวัยคือกุญแจสำคัญที่จะช่วยให้คุณพ่อคุณแม่สามารถดูแลลูกได้อย่างเหมาะสมและมั่นใจยิ่งขึ้น
 
ทั้งนี้ ในช่วงวัยแรกเกิด ระบบย่อยอาหารของลูกน้อยยังทำงานได้ไม่เต็มที่ เด็กมากกว่า 70% จึงมีโอกาสเกิดอาการไม่สบายท้อง เช่น ท้องผูก ท้องอืด แหวะนม และร้องกวน การเลือกโภชนาการที่ย่อยง่ายจึงเป็นกุญแจสำคัญ เพื่อช่วยให้ลูกสบายท้อง ถ่ายคล่อง และเรียนรู้ได้เต็มศักยภาพ
 
โดยเฉพาะนมย่อยง่ายที่ผสมโปรตีนที่ผ่านการย่อยบางส่วน (PHP) ซึ่งมีขนาดโมเลกุลเล็ก ย่อยง่าย ดูดซึมไว ลดการเกิดแก๊สและปัญหาขับถ่าย พร้อมทั้งเสริมด้วยเส้นใยสุขภาพอย่าง PDX และ GOS ที่ช่วยปรับสมดุลลำไส้ และสารอาหารบำรุงสมอง เช่น MFGM และ DHA เพื่อส่งเสริมพัฒนาการทั้ง IQ และ EQ ของลูกน้อยอย่างต่อเนื่อง

ดังนั้น หากไม่สามารถให้นมแม่ได้ โภชนาการที่ย่อยง่าย ผสมโปรตีนย่อยบางส่วน และเสริมสารอาหารสำคัญ คือทางเลือกที่ช่วยให้ลูกเติบโตแข็งแรง สมองดี พร้อมเรียนรู้อย่างไม่สะดุด