มหาหิงคุ์ ทาท้องเด็กแล้วช่วยลูกท้องอืดได้จริงหรือ

ตรวจสอบข้อมูลโดย : ผศ.พญ.ดิษจี ลุมพิกานนท์
กุมารแพทย์ สาขาทารกแรกเกิดและปริกำเนิด
ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ วชิรพยาบาล

Enfa สรุปให้

• มหาหิงคุ์ช่วยบรรเทาอาการท้องอืดในทารกได้บ้าง แต่เป็นการแก้ปลายเหตุ เพราะสาเหตุหลักมาจากระบบย่อยอาหารยังไม่สมบูรณ์และการกลืนลมขณะดูดนม การใช้มหาหิงคุ์ควรใช้ภายนอกเท่านั้นในที่อากาศถ่ายเท และควรเลือกโภชนาการที่ย่อยง่ายพร้อมปรับท่าป้อนนมให้เหมาะสมเพื่อป้องกันอาการท้องอืด

เลือกอ่านตามหัวข้อ

• มหาหิงคุ์ ช่วยบรรเทาอาการทารกท้องอืดได้จริงหรือ
  
• สาเหตุที่ทำให้ทารกท้องอืด ท้องเฟ้อ
• คำแนะนำในการใช้มหาหิงคุ์กับเด็ก
  
• การป้องกันและดูแลทารกท้องอืด ท้องเฟ้อ ไม่สบายท้อง

เมื่อทารกท้องอืด ท้องเฟ้อ คุณแม่ทุกคนต่างก็หาวิธีต่างๆ เพื่อแก้ไขอาการนี้ คุณแม่บางคนอาจใช้ยาสมุนไพรอย่างมหาหิงคุ์นวดและทาท้องลูกทุกวัน เพื่อให้ลูกสบายท้องขึ้น บางคนก็ให้ลูกกินยาขับลม ยาแก้ท้องอืดทารก ยาทาแก้ท้องอืด เพื่อหวังจะลดอาการทารกท้องอืด ท้องเฟ้อ ซึ่งก็ช่วยลดอาการลงได้บ้าง แต่ไม่ทั้งหมด เหตุใดจึงเป็นเช่นนั้น นอกจากทามหาหิงคุ์แล้ว อาการทารกท้องอืดมีวิธีป้องกันและบรรเทาได้อย่างไรอีกบ้าง เรามีคำตอบให้คุณแม่ค่ะ

มหาหิงคุ์ ช่วยบรรเทาอาการทารกท้องอืดได้จริงหรือ

มหาหิงคุ์ คือน้ำมันหอมระเหยที่ได้จากยางของรากของต้นไม้ที่เป็นพืชสมุนไพรชนิดหนึ่ง ที่มีการใช้เป็นยากันมานานแล้ว มีสรรพคุณแก้ปวดท้อง ช่วยย่อยอาหาร ขับลม รวมทั้งบรรเทาอาการทารกท้องอืดหรืออาการไม่สบายท้องอื่นๆ คล้ายยาแก้ท้องอืดทารก โดยปัจจุบันมีการสกัดเป็นทิงเจอร์มหาหิงคุ์ เพื่อความสะดวกในการใช้

เมื่อทารกท้องอืด ท้องเฟ้อ คุณแม่บางคนก็ใช้ทิงเจอร์มหาหิงคุ์ชุบสำลีทาที่หน้าท้อง รอบสะดือ ต้นขา เท้า และฝ่าเท้าของลูก เพื่อให้ลูกสบายท้องขึ้น เพราะมหาหิงคุ์ทำให้ร้อนแล้วเลือดไหลเวียนดี จึงคิดว่าอาจส่งผลต่อระบบการย่อยของลูกได้ หรือบางคนก็ให้ลูกกินยาขับลม ยาแก้ท้องอืด เพื่อลดอาการทารกท้องอืด ท้องเฟ้อ

จริงๆ แล้ว การใช้ยาเหล่านี้เป็นการแก้ไขปัญหาที่ปลายเหตุค่ะ ส่วนใหญ่อาการทารกท้องอืดมักพบในทารกที่กินนมผงมากกว่าทารกที่กินนมแม่ เนื่องจากน้ำนมแม่ย่อยง่ายกว่านมผง จึงทำให้ทารกที่กินนมแม่ไม่ค่อยมีอาการท้องอืด ปวดท้องมากนัก

สาเหตุที่ทำให้ทารกท้องอืด ท้องเฟ้อ

• คุณแม่ให้ลูกดูดนมมากเกินไป หรือดูดลมเข้ามากไปในขณะที่ดูดนมจากขวด หรือเป็นเพราะคุณแม่ให้นมในท่าที่ไม่ถูกต้อง ส่งผลให้กระเพาะอาหารของทารกมีลมมาก ปวดท้องเพราะลมดัน ถ้าไม่เรอ ไม่มีการผายลม หรือขับถ่ายออกมา ก็จะทำให้ทารกท้องอืด ไม่สบายท้องได้
• สาเหตุใหญ่ของปัญหาทารกท้องอืด เกิดมาจากระบบทางเดินอาหารของเด็กเล็กยังพัฒนาได้ไม่เต็มประสิทธิภาพ จึงยังย่อยและดูดซึมอาหารได้ไม่สมบูรณ์ โดยเฉพาะเอนไซม์ที่ย่อย น้ำตาลแลคโตสและโปรตีน ยังทำงานได้ไม่เต็มประสิทธิภาพ จึงทำให้น้ำตาลแลคโตสและโปรตีนในนมบางส่วนไม่ถูกย่อยและถูกส่งผ่านจากลำไส้เล็กไปสู่ลำไส้ใหญ่ ซึ่งมีแบคทีเรียจำนวนมากอาศัยอยู่ และแบคทีเรียเหล่านี้จะย่อยน้ำตาลแลคโตสและโปรตีนที่ตกค้างนี้ ทำให้เกิดแก๊สในทางเดินอาหาร และเป็นสาเหตุของอาการทารกท้องอืด ไม่สบายท้องต่างๆ นั่นเอง

 

คำแนะนำในการใช้มหาหิงคุ์กับเด็ก

• ทิงเจอร์มหาหิงคุ์มีส่วนประกอบของแอลกอฮอล์ ใช้สำหรับทาภายนอกเท่านั้น ห้ามใช้วิธีหยดในน้ำให้ลูกดื่ม
• ถ้าเป็นยาทาควรทาเฉพาะที่ ในสถานที่อากาศโปร่ง ถ่ายเทสะดวก เพื่อให้แอลกอฮอล์ระเหยออกไปและเจือจางในบรรยากาศ โดยเด็กไม่ได้สูดดม หรือหลังจากทายาที่ท้องแล้ว ให้ใช้ผ้าอ้อมห่อบริเวณท้องเด็กเพื่อช่วยให้ท้องอุ่น เสริมการออกฤทธิ์ของยาได้ดีขึ้น
• ควรระมัดระวังไม่ให้ยาเข้าตาหรือสัมผัสกับเนื้อเยื่ออื่น โดยเฉพาะบริเวณที่เป็นแผลหรือรอยถลอก

การป้องกันและดูแลทารกท้องอืด ท้องเฟ้อ ไม่สบายท้อง

เมื่อคุณแม่ทราบถึงสาเหตุที่แท้จริงของปัญหาทารกท้องอืด ท้องเฟ้อ ไม่สบายท้องแล้ว นอกจากจะใช้มหาหิงคุ์ทาบรรเทาอาการ ให้ลูกกินยาแก้ท้องอืดทารก หรือยาขับลมแล้ว คุณแม่ก็ควรใส่ใจกับการป้องกันและดูแลที่สาเหตุที่แท้จริง เริ่มตั้งแต่...

• การจัดท่าให้นมที่ถูกต้อง เพื่อไม่ให้ลมหรือากาศเข้าท้องลูก โดยยกศีรษะลูกให้อยู่สูงกว่าลำตัวเล็กน้อย หรืออุ้มให้ศีรษะตั้งตรงขณะป้อนนม
• จับลูกไล่ลม ทุกครั้งที่ลูกอิ่มนมแล้ว คุณแม่ต้องไม่ลืมที่จะจับลูกไล่ลมเพื่อให้เรอออกมา เมื่อลมออกมา ลูกจะได้สบายท้อง ไม่อึดอัด
• ถ้าลูกทานนมผง อาจเปลี่ยนเป็นนมที่เหมาะกับระบบการย่อยของลูก คุณแม่ควรปรึกษาคุณหมอ เพื่อดูอาการและหาวิธีรักษาที่เหมาะสม รวมทั้งการเปลี่ยนนม ซึ่งคุณหมออาจแนะนำนมสูตรย่อยง่าย ที่มีโปรตีนผ่านการย่อยบางส่วน ทำให้โปรตีนมีขนาดเล็กลง จึงย่อยง่าย ทำให้โปรตีนถูกดูดซึมได้ดีขึ้น ทั้งยังช่วยควบคุมไม่ให้โปรตีนขนาดใหญ่ผ่านไปสู่ลำไส้ใหญ่ด้วย ซึ่งอาจช่วยลดอาการไม่สบายท้องต่างๆ ที่เกิดขึ้นได้ และมีน้ำตาลแลคโตสต่ำกว่านมสูตรปกติ ทำให้ร่างกายลูกย่อยน้ำตาลแลคโตสได้หมด ไม่ตกค้างจนก่อให้เกิดแก๊สในระบบทางเดินอาหาร จะเห็นว่านมสูตรย่อยง่ายนั้นเหมาะสมกับระบบการย่อยที่ยังบอบบางของลูกมากกว่านมสูตรปกติ

เลือกโภชนาการที่ย่อยง่าย ถ่ายคล่อง สมองดี ผสมโปรตีนที่ผ่านการย่อยบางส่วย

หากลูกมีอาการไม่ปกติ เช่น การที่ลูกร้องตอนกลางคืน ไม่มีสาเหตุ แหวนะนม อาจเกิดจากหลายปัจจัย ไม่ว่าจะเป็นพัฒนาการตามวัย อารมณ์ ความกลัว ฝันร้าย หรือปัญหาทางกายภาพ เช่น แพ้อาหารหรือไม่ถูกกับนม การเข้าใจพฤติกรรมของลูกแต่ละช่วงวัยคือกุญแจสำคัญที่จะช่วยให้คุณพ่อคุณแม่สามารถดูแลลูกได้อย่างเหมาะสมและมั่นใจยิ่งขึ้น

ทั้งนี้ ในช่วงวัยแรกเกิด ระบบย่อยอาหารของลูกน้อยยังทำงานได้ไม่เต็มที่ เด็กมากกว่า 70% จึงมีโอกาสเกิดอาการไม่สบายท้อง เช่น ท้องผูก ท้องอืด แหวะนม และร้องกวน การเลือกโภชนาการที่ย่อยง่ายจึงเป็นกุญแจสำคัญ เพื่อช่วยให้ลูกสบายท้อง ถ่ายคล่อง และเรียนรู้ได้เต็มศักยภาพ

โดยเฉพาะโภชนาการที่ผสมโปรตีนที่ผ่านการย่อยบางส่วน (PHP) ซึ่งมีขนาดโมเลกุลเล็ก ย่อยง่าย ดูดซึมไว ลดการเกิดแก๊สและปัญหาขับถ่าย พร้อมทั้งเสริมด้วยเส้นใยสุขภาพอย่าง PDX และ GOS ที่ช่วยปรับสมดุลลำไส้ และสารอาหารบำรุงสมอง เช่น MFGM และ DHA เพื่อส่งเสริมพัฒนาการทั้ง IQ และ EQ ของลูกน้อยอย่างต่อเนื่อง

ดังนั้น หากไม่สามารถให้นมแม่ได้ โภชนาการที่ย่อยง่าย ผสมโปรตีนย่อยบางส่วน และเสริมสารอาหารสำคัญ คือทางเลือกที่ช่วยให้ลูกเติบโตแข็งแรง สมองดี พร้อมเรียนรู้อย่างไม่สะดุด

ถึงตอนนี้ คุณแม่คงทราบแล้วว่ามหาหิงคุ์ ช่วยบรรเทาอาการทารกท้องอืดได้ส่วนหนึ่งและเป็นการแก้ปัญหาที่ปลายเหตุ และจะดีกว่าหรือไม่ หากคุณแม่จะป้องกันและแก้ไขปัญหาทารกท้องอืด ท้องเฟ้อ และไม่สบายท้องต่างๆ โดยเน้นไปที่สาเหตุของอาการเหล่านั้นคือ เรื่องของนมและการเลือกนมที่เหมาะกับลูกค่ะ