มดลูกคว่ำคืออะไร สัญญาณเตือนและวิธีรับมือที่คุณแม่ควรรู้

เลือกอ่านตามหัวข้อ

• มดลูกคว่ำ คืออะไร
• มดลูกคว่ำ เกิดจากอะไร
• มดลูกคว่ำอันตรายไหม
• มดลูกคว่ำ อาการอย่างไร
• มดลูกคว่ำ รักษาอย่างไร
• มดลูกคว่ำ กับการตั้งครรภ์
• อนาคตที่ดีที่สุดของลูกน้อย เริ่มต้นด้วยโภชนาการผ่านคุณแม่
• ไขข้อข้องใจเรื่องมดลูกคว่ำกับ Enfa Smart Club
  
  

ผู้หญิงหลายคนอาจไม่เคยได้ยินคำว่ามดลูกคว่ำมาก่อน แต่ความจริงแล้วภาวะนี้พบได้ไม่น้อยในผู้หญิงทั่วโลก โดยเฉพาะในช่วงวัยเจริญพันธุ์ บางคนอาจตรวจเจอโดยบังเอิญจากการอัลตราซาวด์ บางคนอาจพบว่ามีอาการผิดปกติ เช่น ปวดประจำเดือนมากกว่าปกติ หรือปวดขณะมีเพศสัมพันธ์ ซึ่งอาจเป็นสัญญาณของภาวะมดลูกคว่ำได้

ในบทความนี้ Enfa จะพาคุณไปรู้จักกับภาวะมดลูกคว่ำ มดลูกคว่ำคืออะไร มดลูกคว่ำเกิดจากอะไร อันตรายไหม และรักษาได้อย่างไร รวมถึงวิธีดูแลตัวเองเมื่อมีภาวะมดลูกคว่ำ โดยเฉพาะคุณผู้หญิงที่กำลังวางแผนตั้งครรภ์

มดลูกคว่ำ คืออะไร

มดลูกคว่ำ คือ ภาวะที่ตัวมดลูกเอนไปทางด้านหลังของร่างกาย แทนที่จะเอนมาทางด้านหน้าหรือช่องท้องน้อยตามปกติทางการแพทย์เรียกภาวะนี้ว่า Retroverted Uterus, Tilted Uterus หรือ Tipped Uterus ซึ่งโดยธรรมชาติแล้ว มดลูกของผู้หญิงส่วนใหญ่จะอยู่ในตำแหน่งที่เอนมาทางด้านหน้า โน้มไปทางกระเพาะปัสสาวะ แต่ในผู้หญิงประมาณ 20-25% หรือราว 1 ใน 4 คน จะมีมดลูกที่เอนไปทางด้านหลัง โน้มไปทางลำไส้ตรงและกระดูกสันหลัง ซึ่งก็คือภาวะ “มดลูกคว่ำ” นั่นเองค่ะ

มดลูกคว่ำ เกิดจากอะไร

สาเหตุลูกคว่ำสามารถแบ่งได้เป็น 2 ประเภทหลัก ๆ คือ เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ และเกิดขึ้นจากปัจจัยอื่นภายหลัง โดยแตกต่างกัน ดังนี้

มดลูกคว่ำที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ

ผู้หญิงหลายคนมีภาวะมดลูกคว่ำมาตั้งแต่กำเนิด ซึ่งถือเป็นลักษณะทางสรีระปกติของร่างกายที่ได้รับการถ่ายทอดมา ในระหว่างการเจริญเติบโตของร่างกาย มดลูกไม่ได้เคลื่อนมาอยู่ในตำแหน่งด้านหน้าเหมือนคนส่วนใหญ่ แต่ยังคงอยู่ในตำแหน่งที่เอนไปด้านหลัง ซึ่งกรณีนี้ไม่ถือว่าเป็นความผิดปกติและไม่จำเป็นต้องทำการรักษา

มดลูกคว่ำที่เกิดขึ้นภายหลัง

สาเหตุมดลูกคว่ำที่เกิดขึ้นภายหลังมีหลายปัจจัยด้วยกัน คือ

• พังผืดในอุ้งเชิงกราน ทำให้มดลูกถูกดึงรั้งไปอยู่ในตำแหน่งคว่ำหลังได้ พังผืดเหล่านี้อาจเกิดจากการติดเชื้อในอุ้งเชิงกราน การผ่าตัดในช่องท้องหรืออุ้งเชิงกราน เช่น การผ่าตัดไส้ติ่ง หรือการผ่าตัดคลอด
• เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ เป็นภาวะที่เนื้อเยื่อผิดปกติ ซึ่งปกติเยื่อบุโพรงมดลูก จะอยู่ที่อยู่ด้านในของมดลูก แต่ในภาวะ เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่เนื้อเยื่อนี้กลับไป เติบโตในที่ที่ไม่ควรอยู่ เช่น บริเวณรังไข่ ท่อนำไข่ หรืออวัยวะอื่น ๆ ในอุ้งเชิงกราน
• เนื้องอกในมดลูก เกิดจากก้อนเนื้องอกที่เจริญเติบโตในผนังมดลูก โดยเฉพาะหากมีขนาดใหญ่หรือมีหลายก้อน อาจส่งผลต่อรูปร่างและตำแหน่งของมดลูก ทำให้มดลูกเปลี่ยนตำแหน่งไปได้
• การตั้งครรภ์และการคลอดบุตร โดยในระหว่างตั้งครรภ์เส้นเอ็นที่ยึดมดลูกจะมีการยืดขยายออก เมื่อคลอดบุตรแล้ว เส้นเอ็นเหล่านี้อาจจะหย่อนยานกว่าเดิม ทำให้มดลูกไม่กลับเข้าสู่ตำแหน่งเดิมและกลายเป็นมดลูกคว่ำได้ในบางราย
• วัยหมดประจำเดือน โดยเมื่อเข้าสู่วัยหมดประจำเดือน ระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนจะลดลง ซึ่งอาจส่งผลให้เส้นเอ็นที่ยึดมดลูกหย่อนยานลง ประกอบกับกล้ามเนื้อในอุ้งเชิงกรานที่อ่อนแอลงตามวัย

มดลูกคว่ำอันตรายไหม

มดลูกคว่ำอันตรายไหม ความจริงแล้วในผู้หญิงส่วนใหญ่ภาวะนี้ไม่ก่อให้เกิดปัญหาสุขภาพที่ร้ายแรงและไม่จำเป็นต้องได้รับการรักษาใด ๆ อย่างไรก็ตาม ในบางกรณี ภาวะมดลูกคว่ำอาจเกี่ยวข้องกับภาวะหรืออาการอื่น ๆ ซึ่งควรได้รับการดูแลจากแพทย์

ทั้งนี้ โดยปกติแล้วมดลูกคว่ำไม่ได้เป็นสาเหตุของความเจ็บป่วย แต่หากมีอาการผิดปกติเกิดขึ้น มักจะมีสาเหตุมาจากภาวะอื่นที่แฝงอยู่ เช่น เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ หรือพังผืดในอุ้งเชิงกราน ซึ่งภาวะเหล่านี้ต่างหากที่จำเป็นต้องได้รับการวินิจฉัยและรักษาอย่างถูกต้อง

มดลูกคว่ำ อาการอย่างไร

ผู้หญิงส่วนใหญ่ที่มีมดลูกคว่ำมักจะไม่มีอาการใด ๆ และอาจไม่เคยรู้ตัวเลยจนกระทั่งไปตรวจภายในหรืออัลตราซาวนด์ อย่างไรก็ตาม ในบางรายอาจพบอาการที่เกี่ยวข้องได้ ซึ่งมักเป็นผลมาจากภาวะอื่นที่ทำให้มดลูกคว่ำ หรือเกิดจากการที่ตำแหน่งของมดลูกไปกดเบียดอวัยวะข้างเคียง เช่น

• ปวดท้องประจำเดือนรุนแรง
• เจ็บขณะมีเพศสัมพันธ์  
• ปวดหลังส่วนล่างเรื้อรัง
• รู้สึกกดทับหรือปวดถ่วงในอุ้งเชิงกราน
• ปัญหาเกี่ยวกับระบบทางเดินปัสสาวะ
• ความรู้สึกไม่สบายหรือเจ็บขณะใส่ผ้าอนามัยแบบสอด
• ในกรณีที่รุนแรงซึ่งพบได้น้อยมาก อาจมีอาการท้องผูก เนื่องจากมดลูกไปกดเบียดลำไส้ตรง
  

มดลูกคว่ำ รักษาอย่างไร

การรักษามดลูกคว่ำขึ้นอยู่กับความรุนแรงของอาการ หากไม่มีอาการใด ๆ มักไม่จำเป็นต้องรักษา แต่ถ้ามีอาการรบกวนชีวิตประจำวัน สามารถดูแลได้หลายวิธี เช่น

• การออกกำลังกายกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกราน
• การใช้อุปกรณ์ทางการแพทย์ที่สอดเข้าไปในช่องคลอด เพื่อพยุงมดลูกให้อยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสม
• การรักษาสาเหตุร่วม เช่น รักษาพังผืดหรือเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่
• การผ่าตัด ในกรณีรุนแรง แพทย์อาจพิจารณาทำการผ่าตัดเพื่อปรับตำแหน่งมดลูก
  

มดลูกคว่ำ กับการตั้งครรภ์

มดลูกคว่ำกับการตั้งครรภ์อาจเป็นความกังวลใจคุณแม่หลายคน แต่ความจริงแล้วคุณผู้หญิงที่มีมดลูกคว่ำสามารถตั้งครรภ์ได้ตามปกติ เพราะมดลูกจะค่อย ๆ ขยายตัวและเปลี่ยนทิศทางไปด้านหน้าเองเมื่อครรภ์เข้าสู่ไตรมาสที่ 2

ในบางกรณี คุณแม่อาจรู้สึกปวดหลังมากในช่วงตั้งครรภ์แรก ๆ หรือปัสสาวะลำบาก แต่ภาวะนี้มักหายไปเองเมื่อมดลูกโตขึ้น

อย่างไรก็ตาม หากมีอาการผิดปกติอื่น ๆ ระหว่างตั้งครรภ์ เช่น ปวดท้องมาก ปัสสาวะไม่ได้ หรือท้องโตช้า ควรรีบพบแพทย์

อนาคตที่ดีที่สุดของลูกน้อย เริ่มต้นด้วยโภชนาการผ่านคุณแม่

การตั้งครรภ์เป็นช่วงเวลามหัศจรรย์ของชีวิตคุณแม่ นอกจากสัญญาณการมีชีวิตของทารกในครรภ์แล้ว สุขภาพที่ดีและการเจริญเติบโตอย่างมีพัฒนาการสมวัยยังเป็นสิ่งที่คุณแม่ควรให้ความสำคัญอย่างมาก โดยเฉพาะระหว่างตั้งครรภ์คุณแม่ควรรักษาสุขภาพให้ดี รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ได้รับโภชนาการครบถ้วน เพื่อส่งต่อสารอาหารที่ดีสู่ลูกน้อย

นอกจากนี้ ยังสามารถเสริมด้วยนมสำหรับคุณแม่ตั้งครรภ์และให้นมบุตร เพื่อให้ได้รับสารอาหารที่ครบถ้วนตามที่ร่างกายต้องการ ไม่ว่าจะเป็น ดีเอชเอ โฟเลต โคลีน และแคลเซียม

ไขข้อข้องใจเรื่องมดลูกคว่ำกับ Enfa Smart Club

มดลูกคว่ำ ปวดท้องจริงหรือเปล่า

มดลูกคว่ำปวดท้องจริงไหม ปกติภาวะมดลูกคว่ำมักไม่ทำให้ปวดท้อง แต่ความเจ็บปวด เช่น ปวดท้องประจำเดือนรุนแรง หรือปวดหน่วงท้องน้อย มักเกิดจากภาวะอื่นที่ทำให้มดลูกคว่ำ เช่น เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ หรือพังผืดในอุ้งเชิงกราน ดังนั้นหากมีอาการปวด ควรพบแพทย์เพื่อหาสาเหตุที่แท้จริง

มดลูกคว่ำหน้าเพราะอะไร

โดยทั่วไปทางการแพทย์จะใช้คำว่ามดลูกคว่ำที่หมายถึงมดลูกที่เอนไปด้านหลัง แต่ในกรณีที่มดลูกคว่ำหน้าหรือเอนมาด้านหน้าถือเป็นตำแหน่งปกติที่พบในผู้หญิงส่วนใหญ่ ซึ่งเกิดจากการเจริญเติบโตของร่างกายตามธรรมชาติ