DHA คืออะไร รู้จักสารอาหารสมองของลูกน้อย และประโยชน์ของ DHA ที่ควรรู้

Enfa สรุปให้:

• DHA คือ กรดไขมันจำเป็นในตระกูลโอเมก้า 3 เป็นโครงสร้างพื้นฐานของเซลล์สมอง และจอประสาทตา โดยองค์ประกอบหลักในสมองมี DHA 40% และในจอประสาทตามี DHA ถึง 60% 
  
  
• ร่างกายของมนุษย์ไม่สามารถสร้าง DHA เองได้ จะต้องได้รับจากอาหารเท่านั้น ซึ่ง DHA จะพบมากในนมแม่ ปลาทะเลน้ำลึก และสามารถพบได้ในปลาน้ำจืดบางชนิดที่มีไขมันสูงอย่าง ปลาสวาย ปลาช่อน เป็นต้น
  
  
• ทารกจะได้รับ DHA ตั้งแต่อยู่ในครรภ์ โดยเฉพาะในช่วง 3 เดือนสุดท้ายก่อนคลอด ทารกจะสะสม DHA ไว้ในสมองมากเป็นพิเศษ เพราะเป็นช่วงที่พัฒนาการของสมองเติบโตอย่างรวดเร็ว จากนั้นทารกจะได้รับ DHA จากการกินนมแม่หลังคลอดต่อเนื่องไป

คุณแม่มือใหม่คงเคยได้ยินมาบ้างแล้วว่าควรให้ลูกได้รับดีเอชเอมากๆ เพราะเป็นอาหารบำรุงสมอง ทำให้เกิดความสงสัยว่าบำรุงสมองอย่างไร และดีเอชเอมีอยู่ที่ไหนบ้าง เรามีรายละเอียดมาฝากกันค่ะ

DHA คืออะไร

ดีเอชเอ (DHA) คือกรดไขมันจำเป็นในตระกูลโอเมก้า 3 เป็นโครงสร้างพื้นฐานของเซลล์สมองและจอประสาทตา ในสมองและเซลล์ประสาทตาของคนเราประกอบด้วยกรดไขมันหลายชนิด แต่ชนิดที่มีมากที่สุดคือ ดีเอชเอ โดยพบในสมอง 40% และพบในจอประสาทตา 60% เท่ากับเป็นองค์ประกอบหลักของเซลล์สมอง ช่วยเสริมสร้างการเจริญเติบโตของปลายประสาท ซึ่งทำหน้าที่ถ่ายทอดสัญญาณและส่งผ่านข้อมูลระหว่างเซลล์สมองด้วยกัน จึงได้ชื่อว่าเป็นสารอาหารบำรุงสมองที่มีบทบาทสำคัญต่อการพัฒนาสมองของเด็ก โดยเฉพาะในช่วง 3 ขวบปีแรกที่สมองพัฒนาสูงสุดถึง 85% ทีเดียว

ประโยชน์ของดีเอชเอ ด้านการบำรุงสมองของเด็ก

DHA มีบทบาทสำคัญต่อการสร้างเซลล์สมอง การให้ลูกได้รับดีเอชเอตั้งแต่ลูกยังอยู่ในครรภ์ จึงเป็นสิ่งสำคัญสำหรับแม่ตั้งครรภ์ ช่วงอยู่ในครรภ์ ลูกจะได้รับ DHA ผ่านทางสายรกโดยตรง เพราะทารกยังมีเอนไซม์ไม่เพียงพอในการสังเคราะห์กรดไขมันโอเมก้า 3 ซึ่งเป็นสารตั้งต้นของดีเอชเอ จึงยังไม่สามารถเปลี่ยนสารตั้งต้นนี้ให้เป็นดีเอชเอได้ และทารกในครรภ์จะสะสมดีเอชเอไว้ในสมองมากเป็นพิเศษในช่วง 3 เดือนสุดท้ายก่อนคลอด เนื่องจากในช่วงนี้อัตราการเจริญเติบโตและพัฒนาการของสมองจะเป็นไปอย่างรวดเร็ว ส่วนหลังคลอดลูกจะได้รับดีเอชเอจากการกินนมแม่นั่นเอง

ร่างกายสร้าง DHA เองไม่ได้

ร่างกายไม่สามารถสร้างดีเอชเอขึ้นเองได้ ต้องได้รับจากอาหารเท่านั้น ซึ่งแหล่งอาหารของดีเอชเอคือ นมแม่ ปลาทะเลน้ำลึก ปลาน้ำจืด เช่น ปลาสวาย ปลาช่อน และสาหร่ายทะเลบางชนิด

เด็กทารกแรกเกิดถึง 6 เดือน อาหารหลักคือ “นมแม่” จึงได้รับดีเอชเอจากนมแม่นั่นเอง การที่เด็กได้กินนมแม่เท่ากับช่วยให้เซลล์สมองและระบบประสาทของเขาได้พัฒนา

ทารกต้องการ DHA ตั้งแต่อยู่ในครรภ์

ทารกในครรภ์มีเอ็นไซม์ที่ใช้ในการสังเคราะห์กรดไขมันโอเมก้า 3 ให้เป็น DHA ไม่เพียงพอ นั่นจึงทำให้ทารกในครรภ์ได้รับ DHA ผ่านทางสายสะดือโดยตรง และทารกจะสะสม DHA ไว้ในสมองมากเป็นพิเศษในช่วง 3 เดือนสุดท้ายก่อนคลอด เนื่องจากในช่วงนี้อัตราการเจริญเติบโต และพัฒนาการของสมองจะเป็นไปอย่างรวดเร็ว จากนั้นทารกจะได้รับ DHA จากการกินนมแม่ช่วงหลังคลอด

จะเห็นว่าเด็กได้รับ DHA ตั้งแต่อยู่ในครรภ์จากอาหารที่แม่ทานเข้าไป ต่อเนื่องจนถึงหลังคลอดที่สารอาหารถูกส่งผ่านจากน้ำนมแม่ องค์กรนานาชาติ FAO/WHO แนะนำให้แม่ตั้งครรภ์ และแม่ให้นมบุตรรับประทาน DHA ในปริมาณ 200 มก./วัน เพื่อส่งเสริมพัฒนาการของสมองลูก

DHA ในนมแม่

อย่างที่กล่าวว่าแหล่งที่ดีของดีเอชเอสำหรับเด็กทารกและเด็กเล็กคือ “นมแม่” ซึ่งปริมาณดีเอชเอที่มีในนมแม่นั้น ธรรมชาติจะมีการปรับปริมาณให้เหมาะสมตามวันเวลาเพื่อเข้าไปปรับสมดุลในร่างกายของเด็ก ช่วยให้เซลล์สมองและสายตาของเด็กพัฒนาได้อย่างสมบูรณ์ ร่างกายเด็กจะนำดีเอชเอในน้ำนมแม่ไปใช้ได้เต็มที่ โดยเฉพาะในระยะ 6 เดือนแรกที่ทารกยังสร้างน้ำย่อยไขมันได้ไม่ดี เพราะในน้ำนมแม่จะมีน้ำย่อยไขมันด้วย

หากคุณแม่ให้นมได้รับ DHA สูง ลูกจะได้รับ DHA สูงตามไปด้วย

DHA ในนมแม่ได้มาจากอาหารที่แม่รับประทาน ดังนั้นถ้าแม่ทานอาหารที่มี DHA สูง เช่น ปลาที่มี DHA สูง หรือนมสำหรับคุณแม่ให้นมบุตรที่มี DHA สูง ปริมาณ DHA ในน้ำนมแม่ก็จะสูงด้วย ซึ่งจะส่งผลต่อการสร้างเซลล์สมองนับแสนล้านเซลล์ของลูกน้อยที่กินนมแม่

DHA กับการเชื่อมต่อที่เร็วกว่าของเซลล์สมอง

• เป็นดีเอชเอบริสุทธิ์ ที่สกัดจากสาหร่ายเซลล์เดียว ร่างกายทารกจึงสามารถย่อยและดูดซึมได้ดี
• เป็นดีเอชเอปราศจากสิ่งปนเปื้อน มีความปลอดภัยสูง
• เป็นดีเอชเอในปริมาณที่เหมาะสม นั่นคือ DHA 17 มก. และ ARA 34 มก./100 กิโลแคลอรี ซึ่งเป็นปริมาณที่มีงานวิจัยทางการแพทย์รองรับว่า ช่วยเสริมพัฒนาการของสมองตั้งแต่แรกเกิดถึง 5 ขวบปีแรกอย่างแท้จริง โดยเด็ก 1 ปีขึ้นไป ควรได้รับดีเอชเออย่างน้อยวันละ 100 มิลลิกรัม

ประโยชน์ของ DHA ร่วมกับ MFGM

จากงานวิจัยทางคลินิกพบว่า เด็กที่ได้รับ MFGM ร่วมกับดีเอชเอ มีระดับคะแนนพัฒนาการทางสติปัญญาสูงกว่าเด็กที่ได้รับดีเอชเอ เพียงอย่างเดียว นอกจากนั้นจากการทดลองในห้องปฏิบัติการ เพื่อศึกษาการทำงานของ MFGM พบว่า เมื่อใช้สารอาหาร MFGM ทำงานร่วมกับดีเอชเอ ที่เวลา 21 วัน จะช่วยเพิ่มโอกาสการเชื่อมต่อเซลล์สมองมากกว่าการใช้ดีเอชเอ เพียงอย่างเดียว*

อีกทั้งร่างกายเด็กจะดูดซึมดีเอชเอได้ดียิ่งขึ้นเมื่อมี พีดีเอ็กซ์ (PDX) ซึ่งคืออาหารของจุลินทรีย์สุขภาพที่มีอยู่ในลำไส้ใหญ่ มีคุณสมบัติช่วยปรับสมดุลระบบนิเวศในลำไส้ ช่วยให้เด็กมีระบบขับถ่ายที่ดีเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันที่แข็งแรง คุณแม่จะเห็นได้ว่าดีเอชเอนั้นมีคุณค่าสมกับที่ได้เชื่อว่าอาหารบำรุงสมองจริงๆ จึงควรให้ลูกได้รับดีเอชเออย่างเพียงพอ ไม่ว่าจะจากนมแม่หรือนมผงเด็ก (กรณีไม่สามารถให้ลูกกินนมแม่ได้) ค่ะ

นมแม่ดีที่สุดต่อสมองเด็ก

ในน้ำนมแม่ นอกจากจะมี DHA กรดไขมันที่ช่วยพัฒนาสมองของลูกน้อยแล้ว ยังมีสารอาหารชนิดหนึ่งที่เรียกว่า “MFGM” หรือเยื่อหุ้มอนุภาคไขมันในน้ำนม (Milk Fat Globule Membrane) ประกอบด้วยโปรตีนและไขมันกว่า 150 ชนิด อย่างสฟิงโกไมอิลีน ฟอสโฟไลปิด แกงกลิโอไซต์ เป็นต้น ซึ่งสารอาหารเหล่านี้ มีส่วนช่วยในการเสริมสร้างเส้นใยประสาท (Myelin Sheath) และเพิ่มประสิทธิภาพในการส่งสัญญาณประสาทเชื่อมต่อระหว่างเซลล์สมอง ช่วยให้สมองทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ สามารถเรียนรู้และจดจำได้ดียิ่งขึ้น ทั้งยังช่วยเสริมสร้าง IQ และทักษะสมองเพื่อความสำเร็จ EF ของลูกน้อยให้เหนือกว่าตั้งแต่ 5 ขวบปีแรก