ลูกน้อยกินนมแม่ สลับนมผง แล้วถ่ายน้อยลง

ตรวจสอบข้อมูลโดย : ผศ.พญ.ดิษจี ลุมพิกานนท์
กุมารแพทย์ สาขาทารกแรกเกิดและปริกำเนิด
ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ วชิรพยาบาล

เมื่อลูกยังเป็นทารก ระบบต่างๆ ในร่างกายยังทำงานได้ไม่เต็มที่ โดยเฉพาะระบบทางเดินอาหาร ซึ่งบ่อยครั้งที่คุณแม่มักพบว่า ลูกมีปัญหาเรื่องการขับถ่าย แต่กลไกธรรมชาติก็ให้ “นมแม่” มาเป็นโภชนาการที่ดีที่สุดสำหรับลูกน้อย เพื่อเป็นทางออกสำหรับปัญหานี้ ทารกที่ได้รับนมแม่มักมีโอกาสท้องผูกน้อย เพราะนมแม่ย่อยง่ายและมีใยอาหารที่ช่วยในการขับถ่าย  แต่บางครั้งคุณแม่ก็มีความจำเป็นที่ต้องให้ลูกกินนมผง หรือกินนมแม่สลับกับนมผง จากที่ไม่เคยมีปัญหาการขับถ่าย ก็พบว่าลูกถ่ายน้อยลง สิ่งเหล่านี้เกี่ยวข้องกับนมผงที่ลูกกินใช่หรือไม่ และจะมีวิธีแก้ไขอย่างไร เรามาหาคำตอบกันค่ะ

เมื่อต้องให้ลูกกินนมผสมระหว่างนมแม่และนมผง

คุณแม่บางคนมีความตั้งใจอย่างแน่วแน่ที่จะให้ลูกกินนมแม่นานที่สุด แต่ด้วยความจำเป็นบางอย่างที่ไม่สามารถทำได้ คุณแม่จึงหาทางออกด้วยการให้ลูกกินนมแม่สลับนมผงหรือใช้วิธีผสมระหว่างนมแม่และนมผง โดยบางคนอาจใช้วิธีสลับมื้อนม บางคนก็ใช้วิธีผสมนมแม่กับนมผงในขวดเดียวกัน ซึ่งสามารถทำได้โดยให้ชงนมผงตามสัดส่วนที่ผลิตภัณฑ์นมนั้นๆ แนะนำก่อน แล้วจึงเทใส่ขวดที่เตรียมนมแม่ไว้ (ไม่แนะนำให้ละลายนมผงลงในนมแม่โดยตรง) แล้วนำไปให้ลูกกิน แต่ก็พบว่าลูกถ่ายน้อยลง ถ่ายยาก บางครั้งก็ท้องผูก ทั้งนี้เนื่องจากนมผงมีส่วนผสมที่อาจทำให้ระบบย่อยอาหารทำงานมากขึ้น เช่น นมผงเสริมธาตุเหล็ก ก็จะทำให้ความถี่ในการขับถ่ายน้อยลง ถ่ายเป็นก้อนมากขึ้น สีเข้มขึ้น ร่างกายเด็กจะใช้เวลาในการปรับตัวนั่นเอง

เด็กทารกแรกเกิดกินนมกี่ออนซ์? แล้วทำอย่างไรให้ลูกน้อยปรับตัวกับนมผง

เพื่อให้ลูกมีปัญหาการขับถ่ายน้อยที่สุด คุณแม่สามารถให้ลูกกินนมแม่สลับกับนมผงหรือใช้วิธีผสมนมแม่และนมผงในขวดเดียวกัน แล้วทารกแรกเกิดควรกินนมกี่ออนซ์และปรับการกินนมแม่สลับนมผงอย่างไร ดูคำแนะนำได้ดังนี้

• - วันที่ 1-3 วันที่ 1-3 ใช้นมผง 1ออนซ์ แทนนมแม่ในทุกขวด เช่น ถ้าลูกกิน 6 ออนซ์ต่อขวด ให้ลดนมแม่จาก 6 ออนซ์ เหลือ 5 ออนซ์ แล้วตวงนมผงมาผสมอีก 1 ออนซ์ เพื่อช่วยให้ร่างกายลูกค่อยๆ ปรับตัวเข้ากับการกินนมแม่สลับนมผง การย่อยและรสชาติของนมผงได้

• - วันที่ 4-6 ใช้นมผงแทนนมแม่ 2 ออนซ์ ในทุกขวด โดยลดนมแม่ลงมาอีก จากนมเดิม 5 ออนซ์ เหลือ 4 ออนซ์

• - วันที่ 7-9 ใช้นมผงแทนนมแม่ 3 ออนซ์ในทุกขวด ลดนมแม่ลงเหลือ 3 ออนซ์

• - วันที่ 10 ใช้นมผงแทนนมแม่ 2 ออนซ์ ในทุกขวด ลดนมแม่ลงเหลือ 4 ออนซ์

• - วันที่ 11 ใช้นมผงแทนนมแม่ 5 ออนซ์ ในทุกขวด โดยลดนมแม่ลงเหลือ 1 ออนซ์

• - วันที่ 12 ให้ลูกกินนมผงทั้งขวด

สิ่งที่คุณแม่ควรทราบคือ การปรับเปลี่ยนวิธีกินนมแม่สลับนมผงนี้ ลูกอาจมีปัญหาการการขับถ่าย เช่น อาการถ่ายเป็นก้อนแข็ง ท้องผูก หรือท้องเสียได้บ้าง แต่ประมาณ 5-7 วัน ลูกจะค่อยๆ ปรับตัวกับนมใหม่ได้ คุณแม่จึงควรให้เวลาร่างกายลูกน้อยสักนิดในการปรับตัวกับวิธีกินนมแม่สลับนมผงนะคะ แต่ถ้าลูกยังมีปัญหาท้องผูก ถ่ายแข็ง หรือปัญหาขับถ่ายอื่นๆ อย่างต่อเนื่องควรปรึกษาคุณหมอ หรือเลือกนมผงที่ป้องกันปัญหาการขับถ่ายค่ะ

นมแม่ดีที่สุดโดยเฉพาะน้ำนมเหลืองที่มีแลคโตเฟอร์ริน

แลคโตเฟอร์ริน โปรตีนในนมแม่ที่จะพบได้มากที่สุดในน้ำนมเหลือง หรือน้ำนมระยะแรกที่จะไหลออกมาใน 1-3 วันแรกหลังคลอด ซึ่งทำหน้าที่ต่อต้านเชื้อแบคทีเรีย ไวรัส และเชื้อรา จึงช่วยส่งเสริมภูมิคุ้มกันให้ลูกน้อย, MFGM เยื่อหุ้มอนุภาคไขมันในน้ำนม ช่วยให้เซลล์ไขมันคงรูปอยู่ได้ในน้ำนม MFGM ประกอบด้วยสารอาหารต่างๆ เช่น โปรตีนต่างๆ และไขมันเชิงซ้อน ซึ่งล้วนแต่เป็นสารที่มีประโยชน์ต่อร่างกายและสมองเด็ก และมีดีเอชเอ กรดไขมันที่ช่วยพัฒนาสมองเด็กนั่นเอง

• เลือกนมผงอย่างไรช่วยป้องกันปัญหาการขับถ่าย

  เมื่อลูกได้กินนมแม่จะมีโอกาสท้องผูกน้อย เพราะนมแม่ มีโอลิโกแซคคาไรด์ ซึ่งเป็นใยอาหารธรรมชาติที่ย่อยง่าย ช่วยให้ลูกน้อยขับถ่ายได้ดี แต่หากคุณแม่จะต้องให้ลูกกินนมผสมหรือใช้วิธีกินนมแม่สลับนมผงก็ควรเลือกนมผงที่มีสารอาหารใกล้เคียงกับนมแม่ นั่นคือ...

• พีดีเอ็กซ์ (PDX)

  จุลินทรีย์ในลำไส้ใหญ่จำเป็นต้องได้รับอาหารเพื่อการดำรงชีวิตอยู่ โดยพีดีเอ็กซ์เป็นใยอาหารสุขภาพที่มีความซับซ้อนกว่าใยอาหารชนิดอื่นๆ ทำให้ใช้เวลาในการย่อยใยอาหารเป็นไปอย่างช้าๆ ซึ่งส่งผลให้เกิดการกระตุ้นการเติบโตและการทำงานของจุลินทรีย์สุขภาพในลำไส้ใหญ่อย่างทั่วถึงเพื่อรักษาสมดุลภายในลำไส้ให้ดียิ่งขึ้น

• กอส (GOS)

  จุลินทรีย์ในลำไส้ของคนเราก็ต้องการอาหารเช่นกันอย่างกอสที่เป็นพรีไบโอติกส์ที่จะช่วยกระตุ้นและเพิ่มจำนวนของจุลินทรีย์ในระบบทางเดินอาหาร ซึ่งช่วยให้ระบบการขับถ่ายและระบบภูมิคุ้มกันของลูกน้อยให้ดียิ่งขึ้น

โดยทั้งพีดีเอ็กซ์และกอส 2 เส้นใยอาหารสุขภาพนี้จะทำงานคู่กันภายในลำไส้ใหญ่และช่วยในการทำงานของทางเดินอาหาร พร้อมเสริมสร้างจุลินทรีย์สุขภาพให้เจริญเติบโตและเพิ่มปริมาณให้มากขึ้น ซึ่งปัญหาของเด็กเมื่อคุณแม่เปลี่ยนสูตรนมอย่างอาการท้องผูกก็ลดลง อุจจาระอ่อนนุ่มขึ้นทำให้ลูกน้อยขับถ่ายง่ายยิ่งขึ้น

หรือหากเป็นนมที่มี MFGM ซึ่งเป็นเยื่อหุ้มอนุภาคไขมันในนมที่พบในน้ำนมแม่ ประกอบด้วยสารอาหารสำคัญต่างๆ ที่มีประโยชน์ต่อร่างกายเด็กที่พบในนมแม่ คุณแม่ยิ่งมั่นใจได้ว่าลูกจะได้รับประโยชน์จากนมที่กินอย่างเต็มที่

การได้รับสารอาหารจากนมอย่างเต็มที่จะช่วยให้สมองและร่างกายของลูกน้อยได้รับการพัฒนาอย่างมีประสิทธิภาพ คุณแม่จึงควรให้ความสำคัญกับการเลือกนมผสมที่จะไม่ก่อให้เกิดปัญหาต่างๆ ที่จะส่งผลต่อพัฒนาการของร่างกายและสมองลูกค่ะ