Enfa สรุปให้
เลือกอ่านตามหัวข้อ
เมื่อครั้งให้นมลูก คุณแม่หลายคนก็เครียดว่าจะทำยังไงให้ลูกกินนม ทำยังไงถึงจะมีน้ำนมเพียงพอให้ลูกน้อยได้กิน และครั้นเมื่อถึงเวลาที่จะต้องเริ่มหย่านม คุณแม่หลายคนก็อาจจะต้องกุมขมับกันอีกครั้งว่าจะทำยังไงดีหนอลูกถึงจะยอมหย่านมแต่โดยดี
แต่จะมีวิธีไหนบ้างที่จะช่วยให้เจ้าตัวเล็กค่อย ๆ เลิกหย่านม บทความนี้จาก Enfa มีสาระดี ๆ เกี่ยวกับ วิธีให้ลูกเลิกเต้า และทำอย่างไร ให้ลูกเลิกเต้า เลิกขวดนม อย่างถูกวิธีมาฝากค่ะ
การหย่านม คือ การที่คุณแม่เปลี่ยนวิธีการให้นมลูก จากการดูดนมแม่จากเต้า ไปดูดนมแม่หรือดูดนมผงจากขวด หรือกินอาหารอย่างอื่นแทน ซึ่งกระบวนการนี้ต้องใช้เวลาและความอดทนเป็นอย่างมาก คุณแม่หลาย ๆ ท่านอาจจะให้ลูกหย่านมเร็วกว่าปกติเล็กน้อย เพราะคุณแม่สมัยนี้ต้องทำงานนอกบ้าน คุณแม่จึงปั๊มนมแล้วเก็บไว้ให้ลูกดื่มทีหลัง
อย่างไรก็ตาม หากคุณแม่มีความจำเป็นอื่น ๆ ที่จะต้องให้ลูกดื่มนมผงแทนนมแม่ ควรเปลี่ยนจากนมแม่เป็นนมผง เมื่อลูกอายุ 6 เดือนขึ้นไป เพราะนมแม่ดีที่สุดสำหรับทารกและเด็กเล็ก จึงควรให้ลูกได้ดูดนมแม่ไปให้นานที่สุด
จริง ๆ แล้วจังหวะที่พร้อมสำหรับการหย่านมนั้นไม่มีหลักตายตัว ขึ้นอยู่กับความพร้อมของแม่กับลูกเป็นสำคัญ บางคนอาจจะพร้อมหย่านมตอนอายุ 1 ขวบ ขณะที่เด็กบางคนอาจจะพร้อมเลิกนมเด็ดขาดเมื่ออายุได้ 2 ขวบ หรือเด็กบางคนก็อาจจะกินนมแม่หรือนมผงนานถึง 3 ขวบแล้วจึงเลิก
อย่างไรก็ตาม กุมารแพทย์และทันตแพทย์เด็ก ตลอดจนผู้เชี่ยวชาญเกี่ยวกับเด็กก็มีความเห็นว่า เด็กควรจะเริ่มหย่านมเมื่ออายุได้ 12 เดือน หรือ 1 ขวบ หรืออย่างช้าที่สุดคือ 15 เดือน
ดังนั้น หากลูกมีอายุตั้งแต่ 1 ขวบขึ้นไป คุณแม่ควรเริ่มลดปริมาณการให้นมลูกลง ค่อย ๆ ลดจนกระทั่งเจ้าตัวเล็กหย่านมได้ในที่สุด
ในช่วงให้นมแม่ ลูกน้อยมักจะย่อยนมแม่ได้ดี ไม่ค่อยมีปัญหางอแง ร้องกวน จากอาการท้องอืด แหวะนม นั่นก็เพราะในนมแม่มีโปรตีนขนาดเล็กที่ย่อยง่าย ซึ่งดีกับระบบย่อยอาหารของเด็กเล็ก อีกทั้งนมแม่ยังอุดมไปด้วยสารอาหารที่จำเป็นสำหรับพัฒนาการสมอง
แต่เมื่อลูกน้อยเข้าสู่วัยที่ต้องหย่านมและเริ่มปรับเปลี่ยนไปกินอาหารตามวัยมากขึ้น ก็อาจทำให้ลูกน้อยมีอาการท้องอืด ท้องผูก แหวะนม หรือร้องกวนได้ ซึ่งเป็นเรื่องปกติที่สามารถเกิดขึ้นได้ เนื่องจากระบบย่อยอาหารของเด็กเล็กยังทำงานได้ไม่สมบูรณ์เหมือนกับของผู้ใหญ่ และยังต้องการเวลาปรับตัวให้คุ้นชินกับอาหารชนิดใหม่
เพื่อป้องกันอาการไม่สบายท้องต่าง ๆ ที่อาจเกิดขึ้นได้ในช่วงหลังหย่านม คุณแม่ควรมองหา “ทางเลือกในการเปลี่ยนที่ดีที่สุด” คุณแม่อาจมองหาโภชนาการที่ย่อยง่ายทีมี PHP หรือโปรตีนขนาดเล็กที่ย่อยมาแล้วบางส่วน ทำให้ย่อยและดูดซึมง่าย ช่วยให้ระบบย่อยอาหารทำงานได้อย่างต่อเนื่อง ลดอาการไม่สบายท้อง ควบคู่ไปกับสุดยอดสารอาหารสมองอย่าง MFGM ที่พบในนมแม่ ซึ่งประกอบไปด้วยโปรตีนและไขมันที่จำเป็นกว่า 150 ชนิด ได้แก่ เช่น สฟิงโกไมอีลิน ฟอสโฟลิปิด และแกงกลิโอไซด์ ก็จะช่วยให้ลูกน้อยผ่านช่วงหย่านมได้อย่างราบรื่น สบายท้องและเรียนรู้ไม่สะดุด
องค์การอนามัยโลกได้แนะนำเอาไว้ว่า เด็กควรจะได้รับนมแม่เพียงอย่างเดียวในช่วงแรกเกิด - 6 เดือน และเมื่อลูกอายุ 6 เดือนขึ้นไป คุณแม่ควรให้นมลูกประกอบกับให้ลูกเริ่มกินอาหารตามวัยหรือ Solid Food เพื่อให้ลูกได้รับสารอาหารที่ครบถ้วน สมบูรณ์ และเติบโตสมวัย
เมื่อลูกอายุได้ 1 ขวบ คุณแม่หลายคนก็เริ่มที่จะมองหา วิธีเลิกเต้า เพื่อจะเริ่มฝึกให้เจ้าตัวเล็กหย่านม ซึ่งคุณแม่สามารถฝึกให้ลูกเลิกเต้าได้ง่าย ๆ ดังนี้
จริง ๆ แล้วไม่มีกรอบเวลาที่แน่ชัดว่า ควรให้ลูกเลิกดูดเต้าตอนกี่เดือน เพราะสิ่งนี้ขึ้นอยู่กับความพร้อมของแม่และเด็กเป็นสำคัญ สำหรับแม่ที่จะต้องกลับไปทำงานหลังลาคลอด ก็อาจจะต้องเริ่มให้ลูกเลิกเต้าเร็วขึ้นมาหน่อย แต่คุณแม่ที่ไม่ได้มีปัญหาในการให้นมบุตรก็อาจจะพร้อมและเต็มใจที่จะให้นมลูกจากเต้ายาวไปจนกระทั่งลูกหย่านมเลยก็มีเช่นกัน
อย่างไรก็ตาม คุณแม่สามารถเริ่มให้ลูกเลิกเต้าเมื่อไหร่ก็ได้ตามสมควร แต่สิ่งสำคัญคือในช่วง 6 เดือนแรก ทารกจำเป็นจะต้องได้รับนมแม่อย่างเพียงพอและต่อเนื่อง
ดังที่กล่าวไปแล้วว่า ไม่มีกรอบเวลาที่แน่ชัดว่า ควรให้ลูกเลิกดูดเต้าตอนกี่เดือน เพราะสิ่งนี้ขึ้นอยู่กับความพร้อมของแม่และเด็กเป็นสำคัญ แต่สิ่งสำคัญคือในช่วง 6 เดือนแรก ทารกจำเป็นจะต้องได้รับนมแม่อย่างเพียงพอและต่อเนื่อง เพื่อให้ทารกได้รับสารอาหารและสารภูมิคุ้มกันจากนมแม่อย่างครบถ้วน ป้องกันไม่ให้เกิดการเจ็บป่วยหรือติดเชื้อ ส่วนจะเริ่มต้นเลิกเต้าเมื่อไหร่นั้น ขึ้นอยู่กับความสะดวกและความพร้อมเป็นสำคัญ
คุณแม่สามารถฝึกให้ลูกหย่านม โดยเริ่มจากวิธีดังต่อไปนี้
เด็กที่มีอายุเกิน 2 ขวบ เป็นช่วงที่เหมาะสมที่จะหย่านม หากอยู่ในช่วงแรกเกิด หรือ 6 - 7 เดือน ควรให้เขาดูดนมแม่อยู่ก่อน การให้เขาหย่านมในช่วงเวลานั้น นอกจากจะทำให้ร่างกายไม่ได้รับสารอาหารจากนมแม่แล้ว ยังมีผลทำให้เด็กร้องไห้ หงุดหงิดง่าย และขาดสายสัมพันธ์ที่ได้ระหว่างแม่กับลูกไปด้วย
เมื่อถึงเวลาที่เหมาะสมก็ลดการให้นมแม่ลงทีละน้อย จากปกติ 3 เวลา เป็น 2 เวลา และเป็น 1 เวลา จนลูกสามารถหย่านมได้เอง ซึ่งขณะลดการให้นมลูก ควรให้ลูกดื่มนมอื่นทดแทนตามความเหมาะสมของลูกในแต่ละช่วงวัย
เด็กทุกคนมักปฏิเสธนมชนิดอื่น ๆ ที่ไม่ใช่นมแม่ในช่วงแรกด้วยกันทั้งนั้น จึงควรให้เขาดื่มนมอื่น ๆ ทดแทนในช่วงเวลาที่ลูกหิวเพราะลูกจะไม่ปฏิเสธการดื่มนมทดแทนนั่นเอง
ขณะให้เขาดูดนมจากขวด คุณแม่ต้องโอบกอดเขา พูดคุย หรือเล่นกับเขาให้เหมือนกับตอนที่ให้นมจากอกแม่ เพื่อให้เขาเกิดความคุ้นเคยเหมือนกับที่ได้ดูดนมจากอกแม่
ในช่วงของการหย่านมแม่ เด็กจะงอแงมากเป็นพิเศษ คุณพ่อคุณแม่ต้องอดทน อย่าหงุดหงิดและอย่าพาลใส่ลูกเป็นอันขาด แม้เขาจะยังเล็กและยังไม่ประสีประสาแต่เขาจะเรียนรู้และจดจำอารมณ์และปฏิกิริยาต่าง ๆ จากคุณแม่ได้เป็นอย่างดี
หากลูกน้อยแสดงสัญญาณเหล่านี้ แสดงว่าลูกพร้อมที่จะ หย่านม แล้วค่ะ คุณแม่สามารถนำวิธีเหล่านี้ไปปรับใช้เพื่อช่วยให้ลูกน้อยหย่านมได้ แต่ การหย่านม ต้องเป็นไปอย่างนุ่มนวลที่สุด เพื่อให้ลูกไม่รู้สึกขาดความอบอุ่น หรือความรักจากคุณแม่นั่นเอง
แพทย์และผู้เชี่ยวชาญเกี่ยวกับเด็กแนะนำว่า เด็กที่มีอายุได้ 12 เดือน หรือ 1 ขวบ ควรจะเริ่มทำการหย่านมได้แล้ว หรืออย่างช้าที่สุดคือ 15 เดือน ก็ควรฝึกให้ลูกหย่านมได้
คุณแม่สามารถฝึกให้ลูกหย่าขวดนม โดยใช้ วิธีให้ลูกเลิกดูดขวด ง่าย ๆ ดังนี้
จริง ๆ แล้วไม่มีวิธีที่ตายตัวสำหรับการเลิกนม คุณแม่สามารถใช้วิธีใดก็ได้ในการหย่านมลูก จะทำแบบค่อยเป็นค่อยไป หรือจะหักดิบเลยก็ได้เช่นกัน
แต่สิ่งสำคัญคือ คุณแม่จะต้องมีวิธีรับมือการอาการร้องไห้งอแง อาการหงุดหงิดเมื่อลูกไม่ได้ในสิ่งที่เคยได้ หากสามารถเบี่ยงเบนความต้องการขวดนมของลูกได้ จะหย่านมแบบหักดิบ หรือจะเริ่มอย่างค่อยเป็นค่อยไป ก็สามารถทำได้ทั้งนั้น
ผู้เชี่ยวชาญเกี่ยวกับเด็กแนะนำว่า เด็กควรจะเริ่มหย่านมเมื่ออายุได้ 12 เดือน หรือ 1 ขวบ หรืออย่างช้าที่สุดคือ 15 เดือน
คุณแม่สามารถฝึกให้ลูกหย่านมได้หลายวิธี ดังนี้
การทาหัวนมก็เป็นหนึ่งวิธีที่ช่วยให้ลูกหย่านมได้ ทั้งนี้เพราะหัวนมของแม่มีรสชาติที่เปลี่ยนไป ทำให้ลูกรู้สึกว่าไม่ใช่รสสัมผัสที่คุ้นเคย จึงมีส่วนช่วยให้เด็กลดความอยากดูดหัวนมที่ไม่ใช่รสชาติประจำ
การใช้บอระเพ็ดทาหัวนม เป็นภูมิปัญญาไทยที่ทำกันมาแต่โบราณ และมักได้ผลจริง เพราะบอระเพ็ดมีรสชาติที่ขม ทำให้หัวนมมีรสชาติที่เปลี่ยนไปจากเดิม ทำให้เจ้าตัวเล็กไม่อยากจะดูดนมจากหัวนมแม่
วิธีหักดิบเพื่อหย่านมลูกนั้นไม่มีวิธีที่ตายตัว และไม่การันตีว่าจะได้ผลลัพธ์เสมอไป แต่การหักดิบที่นิยมใช้กันก็มี เช่น
ตรวจสอบข้อมูลโดย : ผศ.พญ.ดิษจี ลุมพิกานนท์กุมารแพทย์ สาขาทารกแรกเกิดและปริกำเนิดภาควิชากุมารเวชศา...
อ่านต่อEnfa สรุปให้ การหย่านม คือ การที่คุณแม่เปลี่ยนวิธีการให้นมลูก จากการดูดนมแม่จากเต้า ไปดูดนมแม่หร...
อ่านต่อตรวจสอบข้อมูลโดย : ผศ.พญ.ดิษจี ลุมพิกานนท์กุมารแพทย์ สาขาทารกแรกเกิดและปริกำเนิดภาควิชากุมารเวชศา...
อ่านต่อ