ช่วยลูกท้องอืดท้องเสีย ท้องร้อง ให้สบายท้องหลังมื้อนม

ตรวจสอบข้อมูลโดย : ผศ.พญ.ดิษจี ลุมพิกานนท์
กุมารแพทย์ สาขาทารกแรกเกิดและปริกำเนิด
ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ วชิรพยาบาล

Enfa สรุปให้

• สาเหตุที่เด็กท้องอืดหลังมื้อนม: เกิดจากการกลืนอากาศขณะดูดนม น้ำนมไหลเร็วหรือช้าเกินไป ดูดนมไม่ถูกวิธี หรือระบบย่อยยังไม่สมบูรณ์
• เทคนิคช่วยให้ลูกสบายท้องหลังมื้อนม: จับลูกไล่ลมหลังมื้อนม ป้อนนมในท่าที่ถูกต้อง ไม่ปล่อยให้ลูกหิว และปรึกษาแพทย์เลือกโภชนาการสูตรย่อยง่ายหากจำเป็น

หลังมื้อนมของลูก คุณแม่ส่วนใหญ่จะพบปัญหาลูกท้องอืดท้องเสีย ทารกท้องร้อง ไม่สบายท้องจนลูกหงุดหงิด งอแง ร้องกวน ไม่ยอมนอน จนคุณแม่กังวลใจว่าเกิดอะไรขึ้น จริงๆ แล้วปัญหานี้สามารถป้องกันได้ด้วยเทคนิควิธีต่างๆ ที่จะทำให้ลูกไม่ต้องเผชิญปัญหาไม่สบายท้องหลังอิ่มนม

ทำไมลูกท้องอืด ไม่สบายท้องหลังมื้อนม

หลังกินนมอิ่ม การที่ลูกท้องอืดท้องเสีย ไม่สบายท้อง ทารกปวดท้องร้องไห้ ไม่มีความสุข เกิดจากการมีแก๊สสะสมในกระเพาะอาหารมากเกินไป ซึ่งที่เป็นเช่นนั้นอาจเกิดจากสาเหตุเหล่านี้

• น้ำนมไหลเร็วเกินไป หากน้ำนมจากเต้านมแม่หรือจุกขวดนมไหลออกมามากเกินไปขณะที่ลูกดูด ลูกต้องรีบกลืนน้ำนมอย่างรวดเร็ว พร้อมกับกลืนอากาศเข้าไปด้วย ส่งผลให้เกิดแก๊สในกระเพาะอาหาร

• น้ำนมไหลช้า หากหัวนมแม่บอด หรือจุกขวดนมมีรูเล็ก จะทำให้น้ำนมไหลออกมาน้อยหรือไหลช้า ลูกก็ดูดนมช้าตามไปด้วย ทำให้ระหว่างดูดนมลูกต้องกลืนอากาศเข้ากระเพาะอาหารมากขึ้น

• ลูกดูดนมไม่ถูกวิธี หากขณะดูดนม หากลูกกินนมขวดต้องถือขวดให้น้ำนมท่วมจุกนม ไม่อย่างนั้นจุกนมจะแฟบ ลูกจะดูดเอาอากาศในขวดนมเข้าไปในท้อง  ทำให้ท้องอืด หากลูกกินนมแม่ก็ต้องให้ลูกอมหัวนมให้ลึกถึงลานนม เพื่อไม่ให้มีช่องอากาศผ่านเข้าข้างปากลูก

• แม่ไม่ได้ไล่ลมหลังมื้อนม  หลังจากลูกกินนมเสร็จแล้ว หากคุณแม่ไม่ได้จับให้ลูกเรอเพื่อไล่ลมจากกระเพาะอาหารลูก จะทำให้ลูกท้องอืด ไม่สบายท้อง

• ระบบย่อยอาหารของลูกยังทำงานได้ไม่สมบูรณ์ เพราะลูกยังเล็ก ระบบการย่อยอาหารยังทำงานได้ไม่สมบูรณ์ จึงย่อยโปรตีนและน้ำตาลแลคโตส ซึ่งเป็นส่วนประกอบสำคัญในนมได้ไม่ดี

  

  น้ำตาลแลคโตสและโปรตีนบางส่วนในนมจึงไม่ถูกย่อย และถูกส่งผ่านมาจากลำไส้เล็กไปสู่ลำไส้ใหญ่ ซึ่งมีแบคทีเรียจำนวนมากอาศัยอยู่ และแบคทีเรียเหล่านี้จะย่อยน้ำตาลแลคโตสและโปรตีนที่ตกค้างอยู่นี้ ทำให้เกิดแก๊สในทางเดินอาหาร เป็นสาเหตุให้ลูกท้องอืด ทารกท้องร้อง และเกิดอาการไม่สบายท้องหลังมื้อนม

   

เทคนิคช่วยลูกท้องอืดให้สบายท้องหลังมื้อนม

เพื่อป้องกันไม่ให้ลูกท้องอืดท้องเสีย ทารกปวดท้องร้องไห้ รู้สึกไม่สบายท้องหลังการกินนม คุณแม่ควรดูแลลูกน้อยหลังมื้อนมดังนี้

• จับลูกไล่ลม วิธีไล่ลมก็คือการทำให้ลูกเรอออกมานั่นเอง คุณแม่สามารถจับลูกไล่ลม ด้วยการอุ้มลูกพาดบ่า มือข้างหนึ่งของคุณแม่ค่อยๆ ลูบขึ้นลูบลงที่หลังลูก ทำซ้ำๆ จนได้ยินเสียง แสดงว่าลมออกไปแล้ว หรืออุ้มลูกนั่งบนตัก มือข้างหนึ่งของคุณแม่ประคองคอลูกไว้ ส่วนมืออีกข้างก็ลูบหลังลูก พอมีเสียงเรอจากลูก ก็แสดงว่าลมถูกไล่ออกไปแล้ว  การไล่ลมอาจใช้เวลาครั้งละ 5-10 นาทีค่ะ

• ป้องกันลมเข้าท้องขณะกินนม  - เวลาป้อนนมจากขวด ควรเอาลูกเข้าอกเหมือนกับเวลาให้นมแม่  เพราะท่านี้นอกจากน้ำนมจะเต็มจุกนมอยู่เสมอ ทำให้ลดการดูดลมของลูกได้แล้ว ยังให้ความรู้สึกอบอุ่นระหว่างแม่ลูกด้วย ไม่ควรปล่อยให้ลูกนอนแล้วยกขวดป้อนนมลูก เพราะท่านี้มีโอกาสที่ลูกจะดูดลมเข้าท้องได้มาก ปัจจุบันมีขวดนมแบบที่สามารถกันลมเข้าได้ โดยจะเป็นขวดที่มีลักษณะโค้ง เมื่อลูกยกขวด น้ำนมในขวดจะไหลออกมากันอากาศเข้าได้

• ไม่ปล่อยให้ลูกหิว – การปล่อยให้ลูกหิว จะทำให้ลูกกลืนนมเร็ว ทำให้เสี่ยงที่จะกลืนลมเข้าไปด้วย และเสี่ยงที่ลูกจะแหวะหรืออาเจียนนมออกมาได้ง่าย

• นวดท้องนวดตัว – วิธีนวดตัวลูกมีหลายท่า เช่น เริ่มจากวางมือข้างหนึ่งลงบนหน้าอกของลูกแล้วใช้ฝ่ามือค่อยๆ กดไล่ลงมาจนถึงบริเวณใต้สะดือ นวดไปเรื่อยๆ จนลูกเรอออกมา จะช่วยไล่ลมและลดอาการท้องอืด ท้องเฟ้อของลูกได้ หรือให้ลูกนอนหงาย แล้วจับปลายเท้าแต่ละข้างของลูกยกขึ้นมาหมุนเหมือนกำลังปั่นจักรยานกลางอากาศ ทำช้าๆ จะช่วยไล่ลมในท้องของลูกได้

• หากลูกทานนมผงกรณีคุณแม่ไม่สามารถเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้ อาจพิจารณาเปลี่ยนนมลูก ลองปรึกษาแพทย์เพื่อเลือกนมสูตรที่เหมาะสมหรือนมสูตรย่อยง่าย โดยในนมสูตรย่อยง่ายมีส่วนช่วยแก้ปัญหาลูกท้องอืด ไม่สบายท้อง เพราะนมสูตรนี้มีการย่อยโปรตีนบางส่วน ทำให้โปรตีนมีขนาดเล็กลง ร่างกายของลูกดูดซึมได้ดีขึ้น ทั้งยังช่วยควบคุมไม่ให้โปรตีนขนาดใหญ่ผ่านไปสู่ลำไส้ใหญ่ด้วย พอไม่มีโปรตีนตกค้างที่ลำไส้ใหญ่ แบคทีเรียก็ไม่มีการย่อยโปรตีน ปัญหาเรื่องแก๊สที่เกิดขึ้นในระบบทางเดินอาหารที่เป็นต้นเหตุของอาการท้องอืด ไม่สบายท้องก็หมดไป

เมื่อคุณแม่หาทางรับมือกับอาการลูกท้องอืดท้องเสีย ทารกท้องร้อง ไม่สบายท้องของลูกได้ ก็สามารถลดอาการท้องอืด ทารกปวดท้องร้องไห้ และแหวะนมให้ลูก ทำให้ลูกได้รับสารอาหารที่ช่วยในการเจริญเติบโตอย่างเต็มที่ ลูกก็จะมีพัฒนาการที่ดี อารมณ์ดี และพร้อมต่อทุกการเรียนรู้ค่ะ

เลือกโภชนาการที่ย่อยง่าย ถ่ายคล่อง สมองดี ผสมโปรตีนที่ผ่านการย่อยบางส่วย

หากลูกมีอาการไม่ปกติ เช่น การที่ลูกร้องตอนกลางคืน ไม่มีสาเหตุ แหวนะนม อาจเกิดจากหลายปัจจัย ไม่ว่าจะเป็นพัฒนาการตามวัย อารมณ์ ความกลัว ฝันร้าย หรือปัญหาทางกายภาพ เช่น แพ้อาหารหรือไม่ถูกกับนม การเข้าใจพฤติกรรมของลูกแต่ละช่วงวัยคือกุญแจสำคัญที่จะช่วยให้คุณพ่อคุณแม่สามารถดูแลลูกได้อย่างเหมาะสมและมั่นใจยิ่งขึ้น

ทั้งนี้ ในช่วงวัยแรกเกิด ระบบย่อยอาหารของลูกน้อยยังทำงานได้ไม่เต็มที่ เด็กมากกว่า 70% จึงมีโอกาสเกิดอาการไม่สบายท้อง เช่น ท้องผูก ท้องอืด แหวะนม และร้องกวน การเลือกโภชนาการที่ย่อยง่ายจึงเป็นกุญแจสำคัญ เพื่อช่วยให้ลูกสบายท้อง ถ่ายคล่อง และเรียนรู้ได้เต็มศักยภาพ

โดยเฉพาะโภชนาการที่ผสมโปรตีนที่ผ่านการย่อยบางส่วน (PHP) ซึ่งมีขนาดโมเลกุลเล็ก ย่อยง่าย ดูดซึมไว ลดการเกิดแก๊สและปัญหาขับถ่าย พร้อมทั้งเสริมด้วยเส้นใยสุขภาพอย่าง PDX และ GOS ที่ช่วยปรับสมดุลลำไส้ และสารอาหารบำรุงสมอง เช่น MFGM และ DHA เพื่อส่งเสริมพัฒนาการทั้ง IQ และ EQ ของลูกน้อยอย่างต่อเนื่อง

ดังนั้น หากไม่สามารถให้นมแม่ได้ โภชนาการที่ย่อยง่าย ผสมโปรตีนย่อยบางส่วน และเสริมสารอาหารสำคัญ คือทางเลือกที่ช่วยให้ลูกเติบโตแข็งแรง สมองดี พร้อมเรียนรู้อย่างไม่สะดุด