Enfa สรุปให้
เลือกอ่านตามหัวข้อ
เมื่อลูกน้อยเริ่มโตขึ้น คุณพ่อคุณแม่จะต้องเริ่มสอนและปลูกฝังทักษะการช่วยเหลือตนเองต่าง ๆ เพื่อให้ลูกน้อยสามารถดูแลตนเองได้อย่างมีประสิทธิภาพ หนึ่งในนั้นคือการฝึกลูกนั่งกระโถน เพื่อฝึกฝนการขับถ่ายที่ถูกสุขลักษณะตามวัย แต่คุณพ่อคุณแม่ควรเริ่มฝึกลูกขับถ่าย อายุเท่าไหร่ดีนะ แล้วถ้าลูก 4 ขวบ ไม่ยอมนั่งส้วม จะมีวิธีรับมือได้อย่างไรบ้าง บทความนี้จาก Enfa มีคำตอบมาฝากค่ะ
โดยทั่วไปแล้วคุณพ่อคุณแม่ควรจะต้องเริ่มฝึกลูกขับถ่ายเมื่อสังเกตเห็นว่าลูกมีสัญญาณต่าง ๆ ที่บ่งบอกว่าเขาเริ่มโตพอที่จะเข้าใจว่าการขับถ่ายคืออะไร ดังนี้
ซึ่งสัญญาณต่าง ๆ เหล่านี้จะเริ่มเห็นได้ชัดเมื่อลูกน้อยมีอายุตั้งแต่ 18 เดือนขึ้นไป หรือประมาณ 2-3 ขวบ เป็นช่วงเวลาที่คุณพ่อคุณแม่สามารถเริ่มฝึกและสอนให้ลูกขับถ่ายได้แล้วค่ะ
ควรฝึกลูกนั่งกระโถนเมื่อไหร่ โดยทั่วไปแล้วเราจะไม่เริ่มฝึกตามอายุ แต่เริ่มฝึกจากสัญญาณความพร้อมของลูก ได้แก่
หากลูกน้อยแสดงสัญญาณต่าง ๆ ที่กล่าวมาหลายข้อ ก็ถึงเวลาที่ควรต้องเริ่มสอนลูกให้ใช้กระโถนในการขับถ่ายแล้วค่ะ ซึ่งโดยมากจะอยู่ในช่วงอายุ 18-21 เดือนขึ้นไป
วิธีเลือกกระโถนให้ลูก เพื่อฝึกการขับถ่ายอย่างเหมาะสมและปลอดภัย สามารถเลือกได้ ดังนี้
คุณพ่อคุณแม่สามารถ ฝึกเด็กนั่งกระโถน ได้ ดังนี้
การฝึกลูกขับถ่ายด้วยตัวเอง แน่นอนว่าไม่ใช่เรื่องง่ายค่ะ เป็นความท้าทายที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ เนื่องจากลูกจะไม่ใส่ผ้าอ้อมแล้ว การฝึกช่วงแรกเด็กอาจจะพลาดบ้างบางครั้ง คุณพ่อคุณแม่ควรมีสติ และใจเย็นกับการฝึก ไม่ควรลงโทษ ดุ หรือหงุดหงิดใส่ เพราะจะส่งผลลบกับเด็ก ทำให้เขามองว่าการเข้าห้องน้ำเป็นสิ่งที่ไม่น่าอภิรมย์ใจ และมีทัศนคติที่ไม่ดีต่อการขับถ่าย
การฝึกลูกขับถ่าย ช่วงแรกจะใช้เวลาประมาณ 3 วัน และควรทำติดต่อกัน เพื่อสร้างความคุ้นเคยให้กับลูกน้อย คุณพ่อคุณแม่จึงควรวางแผนให้ดีว่าสะดวกที่จะเริ่มฝึกในวันไหนได้บ้าง
แต่แนะนำให้ใช้วันหยุดสุดสัปดาห์ เช่น ศุกร์ เสาร์ และอาทิตย์ ซึ่งส่วนมากคุณพ่อคุณแม่จะมีวันหยุดสุดสัปดาห์ สามารถใช้เวลาฝึกฝนลูกได้อย่างเต็มที่
ในกรณีที่คุณพ่อคุณแม่ไม่สามารถอยู่ด้วยได้ตามวันที่กำหนดไว้ แนะนำให้แจ้งให้คนในครอบครัว หรือพี่เลี้ยงที่ดูแล เพื่อส่งต่อการฝึกฝนในวันที่เราไม่อยู่ โดยสามารถฝึกได้ดังนี้
หลังจากที่ลูกตื่นนอน ทำกิจวัตรยามเช้า รวมทั้งถอดผ้าอ้อมแล้ว ในวันแรกยังไม่ต้องสวมกางเกงในให้เขา เพื่อให้ลูกได้เรียนรู้และเข้าใจว่า ตอนนี้ไม่มีผ้าอ้อมแล้วนะ หากต้องการขับถ่ายเราจะต้องใช้ห้องน้ำ
เตรียมกระโถนวางไว้บริเวณใดของบ้านก็ได้ เช่น ห้องนั่งเล่น ห้องนอน เพื่อความสะดวกในช่วงแรก หรือบางบ้านที่อยากให้กิจกรรมนี้อยู่ในห้องน้ำแต่เพียงอย่างเดียว ก็ทำได้เช่นกันค่ะ ขึ้นอยู่กับการความต้องการของแต่ละบ้าน ว่าเราสะดวกแบบไหน และอยากให้เป็นแบบไหน
สำหรับเช้าวันแรก ทำกิจกรรมทุกอย่างปกติ เมื่อถึงมื้อเช้า ให้ลูกน้อยได้ดื่มน้ำแก้วใหญ่ จะเป็นน้ำเปล่า น้ำผลไม้ หรือนมก็ได้ พยายามให้ลูกได้ดื่มน้ำได้มากที่สุด และเมื่อลูกส่งสัญญาณว่าต้องการขับถ่าย ไม่ว่าจะเป็นการแสดงอาการ หรือบอกเป็นคำพูด ให้รีบพาลูกไปห้องน้ำ
เมื่อพาลูกเข้าห้องน้ำ จับเขานั่งบนชักโครก คุณแม่อาจจะหาฐานเสริมสำหรับเด็กมาด้วยก็ได้ ลูกน้อยจะได้ฝึกขึ้นนั่งชักโครกด้วยตัวเองได้ และรอให้เขาได้ปฏิบัติภารกิจให้เสร็จ
นอกจากการสังเกตว่าลูกน้อยอยากไปห้องน้ำแล้วหรือไม่ คุณแม่ควรหมั่นถามเขาบ่อย ๆ ด้วย เช่น ปวดฉี่ไหม ปวดอึไหม หรืออาจจะตั้งนาฬิกาเตือนทุก ๆ 20 นาที เมื่อเขาได้ยินเสียงนาฬิกา ให้ไปห้องน้ำ เป็นต้น สิ่งสำคัญคืออย่าลืมสอนให้ลูกล้างมือหลังเสร็จภารกิจ เพื่อสุขอนามัยที่ดีค่ะ
อย่างไรก็ตาม หากวันนั้นลูกไม่อยากลองฝึก หรือเกิดอาการงอแง ลองตั้งเวลากับเขา เช่น “เราจะลองฝึกเข้าห้องน้ำตอน 10 โมงนะคะ” กำหนดเวลาให้เขาทราบล่วงหน้า หรือแลกเปลี่ยนกันเช่น เมื่อเขาฝึกแล้ว จะได้เล่นของเล่น รวมทั้งการบอกด้วยเหตุผลอย่าง “ถ้าลูกไม่ฉี่ในห้องน้ำ แล้วฉี่บนพื้นแทน ลูกจะต้องช่วยแม่ทำความสะอาดนะคะ” ก็ช่วยได้เช่นกัน และไม่ลืมที่จะกล่าวชมเมื่อเขาปฏิบัติภารกิจเรียบร้อยแล้ว
สำหรับการฝึกในวันที่ 2 และวันที่ 3 ให้ทำเหมือนกับวันแรกตามปกติเลยค่ะ โดยใน 2 วันหลังนี้ คุณแม่อาจเลือกอยู่ในห้องน้ำกับลูก หรือรอที่หน้าห้องน้ำก็ได้
หรือถ้าหากมีออกไปทำกิจกรรมนอกบ้าน ให้เตรียมกางเกงในสำรอง อุปกรณ์ทำความสะอาด กระดาษชำระ ทิชชูเปียก รวมทั้งกระโถน ในกรณีที่ออกไปในพื้นที่ที่ไม่มีห้องน้ำ
หากลูกฉี่ หรืออึราดในช่วงนี้ ยังไม่ต้องกังวลไปนะคะ การฝึกลูกนั่งกระโถนและขับถ่ายเป็นเรื่องที่ต้องใช้เวลาค่ะ คุณแม่ต้องอดทนและให้เวลาลูกน้อยได้ฝึกฝนจนคุ้นชิน เมื่อเกิดเหตุการณ์ไม่คาดฝันเหล่านี้ขึ้น ไม่ต้องดุลูก เพียงแค่พาเขาไปทำความสะอาด และเปลี่ยนเสื้อผ้าใหม่ พร้อมบอกกับลูกน้อยว่า “เราจะอึ ฉี่ ในห้องน้ำ หรือกระโถนนะคะคนเก่ง” เพื่อเป็นการบอกให้เขาได้เข้าใจ การดุ การตี จะยิ่งทำให้ลูกต่อต้าน หรือมีความรู้สึกที่ไม่ดีต่อการขับถ่ายและการเข้าห้องน้ำ
คุณพ่อคุณแม่ควรช่วยจัดท่านั่งอุจจาระที่ถูกต้องให้ลูกน้อยได้ ดังนี้
อย่างไรก็ตาม หากผ่านไป 10 นาทีแล้วลูกน้อยยังอึไม่ออก ให้หยุดพัก แล้วค่อยกลับมาใหม่เมื่อลูกรู้สึกไม่สบายท้อง หรืออยากขับถ่ายอีกครั้ง การนั่งนานเกินไปนอกจากจะทำให้เมื่อยแล้ว เสี่ยงต่อการเหน็บชา หรือเพิ่มความเสี่ยงต่อริดสีดวงทวาร
เด็กแต่ละคนเลิกใช้กระโถนต่างช่วงเวลากันค่ะ บางคนอาจเลิกได้ตั้งแต่ตอน 2 ขวบก็มี แต่เด็กบางคนอาจเลิกใช้กระโถนตอนอายุ 3-4 ปีค่ะ
อย่างไรก็ตาม คุณพ่อคุณแม่ไม่มีความจำเป็นต้องรีบฝึกลูกนั่งกระโถน แล้วก็รีบเลิกใช้กระโถน ให้เวลากับลูกค่ะ ค่อย ๆ ฝึก ค่อย ๆ เรียนรู้กันไป เมื่อลูกนั่งกระโถนได้ดี ก็ขยับมาฝึกนั่งชักโครกอย่างค่อยเป็นค่อยไป การฝึกทักษะนี้ต้องใช้เวลาค่ะ และลูกน้อยก็จะสามารถช่วยเหลือตัวเองเวลาขับถ่ายได้เป็นอย่างดีไปตามวัยของเขา
อาหารการกินมีผลต่อการขับถ่ายของลูกโดยตรง หากลูกได้รับโภชนาการที่ไม่เหมาะสมกับวัย ก็จะทำให้กระบวนการย่อย การขับถ่ายเป็นไปได้ยากขึ้น เสี่ยงต่ออาการท้องอืด ท้องผูกได้ง่าย
โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงวัยแรกเกิด ระบบย่อยอาหารของลูกน้อยยังทำงานได้ไม่เต็มที่ เด็กมากกว่า 70% จึงมีโอกาสเกิดอาการไม่สบายท้อง เช่น ท้องผูก ท้องอืด แหวะนม และร้องกวน การเลือกโภชนาการที่ย่อยง่ายจึงเป็นกุญแจสำคัญ เพื่อช่วยให้ลูกสบายท้อง ถ่ายคล่อง และเรียนรู้ได้เต็มศักยภาพ
ซึ่งถ้าหากคุณแม่ไม่สามารถให้นมลูกได้ ควรเลือกนมย่อยง่าย ที่ผสมโปรตีนย่อยบางส่วน (PHP) ซึ่งมีขนาดโมเลกุลเล็ก ย่อยง่าย ดูดซึมไว ลดการเกิดแก๊สและปัญหาขับถ่าย พร้อมทั้งเสริมด้วยเส้นใยสุขภาพอย่าง PDX และ GOS ที่ช่วยปรับสมดุลลำไส้ และสารอาหารบำรุงสมอง เช่น MFGM และ DHA เพื่อส่งเสริมพัฒนาการทั้ง IQ และ EQ ของลูกน้อยอย่างต่อเนื่อง
การฝึกลูกฉี่ และการฝึกลูกขับถ่าย ควรเริ่มขึ้นเมื่อลูกน้อยมีอายุตั้งแต่ 18-21 เดือนขึ้นไป เนื่องจากเป็นช่วงเวลาที่ลูกเริ่มแสดงสัญญาณที่พร้อมสำหรับการขับถ่าย ดังนี้
ต้องอดทนค่ะ เพราะการฝึกลูกนั่งกระโถนนั้นไม่ใช่เรื่องง่าย และไม่ใช่เรื่องที่จะทำสำเร็จกันในวันเดียว อาจต้องใช้เวลาหลายวัน หรือหลายสัปดาห์
ดังนั้น คุณพ่อคุณแม่จึงจำเป็นจะต้องสรรหาและนำทริคต่าง ๆ มาทดลองใช้แบบเต็มที่ ไม่ว่าจะเป็น
ควรต้องฝึกค่ะ เพราะวัย 4 ขวบถือว่าเป็นช่วงวัยที่ลูกน้อยสามารถช่วยเหลือตนเองกับกิจวัตรประจำวันง่าย ๆ ได้แล้ว
ซึ่งคุณพ่อคุณแม่จะต้องมีความอดทนให้มาก อย่าดุ ด่า หรือตี เพราะมีแต่จะทำให้ลูกมีทัศนคติที่เป็นลบต่อการขับถ่ายมากขึ้น โดยคุณพ่อคุณแม่สามารถฝึกลูก 4 ขวบนั่งส้วมเวลาขับถ่ายได้ ดังนี้
บทความแนะนำสำหรับคุณแม่ดูแลลูกน้อย
Enfa สรุปให้ ซินไบโอติก ช่วยเสริมสร้างระบบย่อยอาหารในลำไส้ให้แข็งแรง ถือว่าเป็นประโยชน์มากต่อร่า...
อ่านต่อ
Enfa สรุปให้ ฝึกลูกนั่งกระโถน เป็นหนึ่งในทักษะการเรียนรู้แห่งวัยที่สำคัญ เพื่อฝึกฝนให้ลูกน้อยสาม...
อ่านต่อ
ตรวจสอบข้อมูลโดย : ผศ.พญ.ดิษจี ลุมพิกานนท์กุมารแพทย์ สาขาทารกแรกเกิดและปริกำเนิดภาควิชากุมารเวชศา...
อ่านต่อ
