Enfa สรุปให้

• การตรวจ PV หญิงตั้งครรภ์ แพทย์จะประเมินความนิ่ม ความบาง ความเปิด และตำแหน่งของปากมดลูก รวมถึงการเคลื่อนต่ำของศีรษะทารก เพื่อช่วยตัดสินใจแนวทางการคลอด

• ตรวจ PV คือ การตรวจภายในโดยแพทย์หรือนรีแพทย์ เพื่อประเมินปากมดลูก ช่องคลอด และอวัยวะในอุ้งเชิงกราน โดยเฉพาะในหญิงตั้งครรภ์เพื่อดูความพร้อมก่อนคลอด

• การ PV นอกจากดูปากมดลูก แพทย์ยังตรวจดูสุขภาพช่องคลอด ลักษณะเยื่อบุ การมีตกขาวหรือเลือดผิดปกติ รวมถึงใช้ข้อมูลจาก PV เพื่อประเมินความเสี่ยงและความปลอดภัยของแม่และลูกในครรภ์
  

 

การตั้งครรภ์เป็นช่วงเวลาที่เต็มไปด้วยการเปลี่ยนแปลงของร่างกายคุณแม่ การตรวจสุขภาพและติดตามอาการต่าง ๆ จึงเป็นเรื่องสำคัญ โดยเฉพาะเมื่อไปฝากครรภ์ที่โรงพยาบาลฝากครรภ์ แพทย์มักใช้ข้อมูลจากสมุดฝากครรภ์เพื่อติดตามอายุครรภ์และวางแผนการดูแล หนึ่งในการตรวจที่คุณแม่อาจได้ยินบ่อยคือตรวจ PV หรือ Per Vaginal Examination ซึ่งอาจทำให้หลายคนกังวล แต่แท้จริงแล้วมีความสำคัญต่อความปลอดภัยของแม่และลูกในครรภ์

บทความนี้ Enfa จะอธิบายว่า ตรวจ PV คืออะไร ตรวจเมื่อใด ดูอะไรบ้าง และคุณแม่ควรเตรียมตัวอย่างไรค่ะ

 

ตรวจ PV คืออะไร

ตรวจ PV (Per Vaginal Examination) คือการตรวจภายในโดยแพทย์หรือนรีแพทย์ เพื่อประเมินอวัยวะในอุ้งเชิงกราน ได้แก่ ช่องคลอด ปากมดลูก และมดลูก การตรวจนี้ช่วยให้แพทย์ทราบถึงความผิดปกติหรือการเปลี่ยนแปลง โดยเฉพาะในหญิงตั้งครรภ์ช่วงปลาย เช่น ท้อง 36 สัปดาห์ขึ้นไป เพื่อติดตามว่าร่างกายพร้อมสำหรับการคลอดหรือยัง

วิธีการตรวจ PV ประกอบด้วย

• การใช้ speculum เพื่อเปิดช่องคลอดและดูปากมดลูกโดยตรง
• การใช้นิ้วมือสวมถุงมือ คลำผ่านทางช่องคลอดเพื่อประเมินความนิ่ม ความลีบ และความเปิดของปากมดลูก

การตรวจ PV จึงไม่ใช่แค่การตรวจภายในทั่วไปเท่านั้น แต่มีเป้าหมายเฉพาะในการประเมินความพร้อมของร่างกายก่อนและระหว่างการคลอดด้วย

 

ทำไมต้องตรวจ PV คุณแม่ตั้งครรภ์

หลายคนสงสัยว่าทำไมต้องตรวจ PV คุณแม่ตั้งครรภ์ นั่นเป็นเพราะว่าการตรวจ PV ไม่ได้เป็นเพียงการตรวจภายในเท่านั้นค่ะ แต่การตรวจภายในคนท้องเป็นการให้ข้อมูลที่สำคัญอย่างยิ่งแก่ทีมแพทย์ เพื่อประเมินและเตรียมตัวสำหรับการคลอด ดังนี้

• ประเมินความพร้อมของปากมดลูก เพื่อดูว่าปากมดลูกเริ่มนิ่มและบางลงหรือยัง
• ติดตามความก้าวหน้าของการคลอด เมื่อมีอาการใกล้คลอด เช่น มดลูกบีบตัวสม่ำเสมอ แพทย์จะตรวจ PV เพื่อดูว่าปากมดลูกเปิดได้กี่เซนติเมตร
• วางแผนการคลอด เช่น ตัดสินใจว่าจะใช้ยาเร่งคลอดหรือไม่ หากผลการตรวจชี้ว่าปากมดลูกยังไม่พร้อม อาจมีการกระตุ้นปากมดลูกก่อน
• วินิจฉัยภาวะผิดปกติ เช่น ตรวจยืนยันภาวะน้ำเดินก่อนกำหนด หรือหาสาเหตุของเลือดออกผิดปกติ
  

 

ข้อบ่งชี้ในการ PV หญิงตั้งครรภ์

โดยทั่วไปแล้ว แพทย์จะทำการตรวจ PV เมื่อมีข้อบ่งชี้ที่ชัดเจน เช่น

• คุณแม่มีอาการเจ็บครรภ์ และแพทย์ต้องยืนยันว่าเข้าสู่ระยะคลอดหรือยัง
• มีเลือดออกหรือตกขาวผิดปกติ เช่น มูกเลือดก่อนคลอด ซึ่งเป็นสัญญาณว่าปากมดลูกเริ่มเปลี่ยนแปลง
• เมื่อครบกำหนดคลอดหรือต้องการประเมินความพร้อมของปากมดลูก
• ก่อนทำการเหนี่ยวนำคลอด โดยจะประเมิน Bishop Score เพื่อดูโอกาสสำเร็จ
• ประเมินกรณีสงสัยภาวะปากมดลูกสั้นหรือไม่แข็งแรง ที่เสี่ยงต่อการคลอดก่อนกำหนด
  

 

ข้อห้ามในการ PV หญิงตั้งครรภ์

แม้การตรวจ PV จะมีความสำคัญ แต่ก็มีบางภาวะที่เป็นข้อห้ามในการ PV หญิงตั้งครรภ์ เพราะอาจเป็นอันตรายต่อทั้งแม่และทารกได้ ได้แก่

• รกเกาะต่ำ (Placenta previa) เพราะการตรวจอาจทำให้เลือดออกมากขึ้น
• น้ำคร่ำรั่วก่อนกำหนด เพราะอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการติดเชื้อ
• ติดเชื้อในช่องคลอดอย่างรุนแรง เพราะอาจทำให้เชื้อแพร่กระจาย
• เลือดออกมากโดยไม่ทราบสาเหตุ ต้องตรวจด้วยวิธีอื่นก่อน
• ผู้ป่วยไม่ยินยอม เนื่องจากเป็นการตรวจที่อาจก่อให้เกิดความไม่สบายใจ สามารถแจ้งแพทย์เพื่อพูดคุยถึงทางเลือกอื่นได้ค่ะ
  

 

การ PV หญิงตั้งครรภ์ดูอะไรบ้าง

การตรวจภายในหญิงตั้งครรภ์นั้นมีข้อมูลที่ต้องการประเมินหลายอย่างประกอบกัน ซึ่งแต่ละอย่างจะบอกถึงความพร้อมและความก้าวหน้าในการคลอดได้เป็นอย่างดี โดยทั่วไปแล้ว การ PV หญิงตั้งครรภ์ทำเพื่อดูองค์ประกอบต่าง ๆ ของปากมดลูกและทารก ซึ่งเป็นข้อมูลชุดเดียวกับที่ใช้ประเมินก่อนคลอดโดยละเอียด ได้แก่

• ความนิ่มของปากมดลูก (Consistency)
• ความบางหรือการลีบ (Effacement)
• การเปิดของปากมดลูก (Dilation)
• ตำแหน่งของปากมดลูก (Position) คือ อยู่ด้านหน้า กลาง หรือด้านหลัง
• การเคลื่อนต่ำของศีรษะทารก (Fetal Station)
• การประเมิน Bishop Score ใช้ตัดสินใจเรื่องการเหนี่ยวนำคลอด
  

 

ตรวจ PV ก่อนคลอดดูอะไรบ้าง

ตรวจ PV ก่อนคลอดจะมีความละเอียดและเฉพาะเจาะจงมากขึ้น เพื่อประเมิน Bishop Score ซึ่งเป็นคะแนนที่บ่งบอกความพร้อมของปากมดลูกในการคลอด ประกอบด้วย 5 ปัจจัยหลัก ดังนี้

1. การเปิดขยายของปากมดลูก คือ การวัดว่าปากมดลูกเปิดกว้างแค่ไหน โดยจะวัดเป็นเซนติเมตร (ซม.) ตั้งแต่ 0 ซม. (ปิดสนิท) ไปจนถึง 10 ซม. ซึ่งถือว่าเปิดหมดและพร้อมสำหรับการเบ่งคลอด
2. ความบางของปากมดลูก ในช่วงปกติปากมดลูกจะหนาและยาวประมาณ 2-3 ซม. แต่เมื่อใกล้คลอด ปากมดลูกจะค่อย ๆ บางและสั้นลงเรื่อย ๆ วัดเป็นเปอร์เซ็นต์ (%) ตั้งแต่ 0% (ยังหนาปกติ) ไปจนถึง 100% (บางเหมือนกระดาษ)
3. ระดับของส่วนนำทารก คือ การประเมินว่าศีรษะของทารกเคลื่อนลงมาในอุ้งเชิงกรานต่ำแค่ไหน เทียบกับแนวของกระดูกที่คุณแม่นั่ง โดยจะมีค่าเป็นลบ (ยังอยู่สูง) เป็น 0 (อยู่ตรงแนวพอดี) และเป็นบวก (อยู่ต่ำกว่าแนวและใกล้คลอดมาก)
4. ความนุ่มของปากมดลูก แพทย์จะประเมินว่าปากมดลูกมีความนุ่มเหมือนริมฝีปาก (พร้อมคลอด) หรือยังแข็งเหมือนปลายจมูก (ยังไม่พร้อม)
5. ตำแหน่งของปากมดลูกในช่วงแรก ปากมดลูกจะชี้ไปทางด้านหลัง (Posterior) และเมื่อใกล้คลอด ปากมดลูกจะค่อย ๆ เคลื่อนมาชี้ตรงมาทางด้านหน้า (Anterior) เพื่อเตรียมพร้อมให้ทารกเคลื่อนผ่าน

นอกจากการประเมิน 5 ข้อนี้แล้ว ยังรวมถึงการประเมินว่าถุงน้ำคร่ำยังอยู่ดีหรือไม่ แตกหรือยัง และยืนยันท่าของทารกอีกครั้งหนึ่งด้วย

 

ตรวจปากมดลูกก่อนคลอดตอนไหน

โดยทั่วไป แพทย์จะตรวจปากมดลูกก่อนคลอดในช่วงดังนี้

• ตั้งแต่สัปดาห์ที่ 37 เป็นต้นไป เมื่อใกล้ครบกำหนดคลอด
• เมื่อคุณแม่มีอาการเจ็บครรภ์สม่ำเสมอ
• เมื่อจำเป็นต้องเหนี่ยวนำคลอด
• เมื่อมีอาการผิดปกติ เช่น น้ำเดิน เลือดออก

ทั้งนี้ แพทย์จะไม่ตรวจบ่อยเกินไป เพื่อหลีกเลี่ยงความเสี่ยงติดเชื้อค่ะ

 

คำแนะนำสำหรับคุณแม่เมื่อมีการตรวจ PV

ความรู้สึกเจ็บหรือไม่สบายตัวระหว่างตรวจ PV เป็นเรื่องที่แตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล การเตรียมตัวก่อนตรวจภายใจตอนท้องจึงเป็นสิ่งจำเป็น เพราะคุณแม่บางท่านอาจรู้สึกแค่ตึง ๆ ไม่สบายตัว แต่บางท่านอาจรู้สึกเจ็บได้ ต่อไปนี้คือคำแนะนำสำหรับคุณแม่เมื่อมีการตรวจ PV ค่ะ

• ทำธุระในห้องน้ำให้เรียบร้อย การปัสสาวะออกให้หมดก่อนการตรวจจะช่วยลดความรู้สึกอึดอัดได้
• หายใจเข้าลึก ๆ และผ่อนลมหายใจออกยาว ๆ พยายามทำสมาธิกับการหายใจ จะช่วยให้กล้ามเนื้อผ่อนคลาย ไม่เกร็งต้าน
• ปล่อยตัวตามสบาย พยายามทิ้งน้ำหนักตัวลงบนเตียง ปล่อยขาและสะโพกให้ผ่อนคลายที่สุด การเกร็งจะยิ่งทำให้รู้สึกเจ็บมากขึ้น
• สื่อสารกับแพทย์ หากรู้สึกเจ็บมาก สามารถบอกแพทย์หรือพยาบาลได้ทันที พวกเขาจะพยายามทำอย่างนุ่มนวลที่สุด
• สอบถามข้อสงสัย อย่าลังเลที่จะถามคำถาม เพราะการได้รับข้อมูลจะช่วยลดความกังวลได้
  

 

อนาคตที่ดีที่สุดของลูกน้อย เริ่มต้นด้วยโภชนาการผ่านคุณแม่

สุขภาพและพัฒนาการของลูกน้อยเริ่มต้นตั้งแต่ช่วงที่อยู่ในครรภ์ การที่คุณแม่ได้รับสารอาหารครบถ้วนและเหมาะสมจะช่วยเสริมสร้างสมอง ร่างกาย และภูมิคุ้มกันของลูกให้แข็งแรง การใส่ใจโภชนาการจึงเป็นการลงทุนเพื่ออนาคตที่ดีที่สุดของลูก โดยในแต่ละวัน คุณแม่ควรเลือกอาหารที่หลากหลาย ครอบคลุมทั้งโปรตีน วิตามิน เกลือแร่ และกรดไขมันจำเป็น เช่น DHA โฟเลต แคลเซียม และโคลีน ซึ่งล้วนมีบทบาทต่อการพัฒนาสมองและการเจริญเติบโตของทารก 

ซึ่งนอกจากการเลือกกินอาหารที่มีประโยชน์เป็นประจำในทุกมื้อแล้ว คุณแม่ยังสามารถเสริมด้วยนมบำรุงครรภ์และให้นมบุตร เพื่อให้ได้รับสารอาหารที่ครบถ้วนตามที่ร่างกายต้องการ อาจเลือกดื่มนมเอนฟามาม่า เอพลัส วันละ 2 แก้ว เพื่อให้ร่างกายได้รับแคลเซียมและโคลีนตามความต้องการของคุณแม่ตั้งครรภ์และให้นมบุตรในแต่ละวัน (THAI DRI)

โภชนาการที่ดีไม่เพียงช่วยให้ลูกน้อยมีพัฒนาการที่แข็งแรง แต่ยังช่วยปกป้องคุณแม่จากภาวะแทรกซ้อนระหว่างตั้งครรภ์ เช่น โรคโลหิตจาง ความดันโลหิตสูง หรือเบาหวานขณะตั้งครรภ์ เมื่อแม่สุขภาพดี ลูกก็จะได้รับการดูแลที่สมบูรณ์ไปพร้อมกัน ดังนั้น ทุกคำที่แม่เลือกกินในวันนี้ คือการวางรากฐานสู่อนาคตที่ดีที่สุดของลูกน้อยอย่างแท้จริง

 

ไขข้อข้องใจเรื่องการตรวจ PV ในคุณแม่ตั้งครรภ์กับ Enfa Smart Club

ตรวจปากมดลูกก่อนคลอด มีเลือดออก ปกติไหม

หลังจากแพทย์ตรวจปากมดลูกหรือทำการตรวจ PV ก่อนคลอด คุณแม่ตั้งครรภ์มีเลือดออกเล็กน้อยหรือเป็นสีน้ำตาลจาง ๆ ได้ ถือว่าเป็นภาวะปกติ เนื่องจากปากมดลูกและเยื่อบุช่องคลอดมีเส้นเลือดมาก และเกิดการเสียดสีจากการตรวจ แต่เลือดควรหยุดเองภายใน 1–2 วัน 

แต่ถ้ามีเลือดออกมากเหมือนประจำเดือน มีลิ่มเลือด หรือปวดท้องรุนแรง ควรรีบไปพบแพทย์ทันที เพราะอาจเป็นสัญญาณของภาวะแทรกซ้อน เช่น รกลอกตัวก่อนกำหนด

 

ตั้งครรภ์ ตรวจภายใน เลือดออก ปกติไหม

ในหญิงตั้งครรภ์ที่ได้รับการตรวจภายในหรือตรวจ PV อาจมีเลือดออกจาง ๆ ได้เช่นกัน เนื่องจากปากมดลูกมีความบอบบางและมีเลือดมาเลี้ยงมากขึ้นในช่วงตั้งครรภ์ จึงไวต่อการกระทบกระเทือน ถ้าเลือดออกเพียงเล็กน้อยถือว่าปกติ แต่ควรเฝ้าสังเกตถ้าเลือดออกต่อเนื่อง ออกมาก หรือมีอาการปวดท้อง/เจ็บครรภ์ร่วมด้วย ต้องรีบติดต่อแพทย์เพื่อประเมินทันที