เทคนิคชงนมช่วยป้องกันลูกไม่สบายท้อง

อาหารที่ดีที่สุดของลูกวัยทารกคือ นมแม่ แต่คุณแม่บางคนก็มีความจำเป็นไม่สามารถให้นมแม่ได้ นมผงจึงเป็นทางเลือกของคุณแม่ สิ่งสำคัญอย่างหนึ่งของการใช้นมผงก็คือ “การชงนม” เพราะหากคุณแม่ชงนมไม่ถูกต้องจะส่งผลให้ลูกไม่สบายท้อง ท้องเสียได้ และอาจทำให้ลูกได้รับสารอาหารที่มีอยู่ในนมน้อยลงด้วย คุณแม่จึงไม่ควรมองข้ามการชงนมที่ถูกต้อง

วิธีชงนมที่ถูกต้องป้องกันลูกไม่สบายท้องได้

• ล้างมือให้สะอาด

• ทำความสะอาดขวดนม จุกนม และนึ่งอุปกรณ์ที่ต้องใช้ชงนมทุกชิ้นเพื่อฆ่าเชื้อโรค

• ต้มน้ำให้เดือดจนเห็นฟองอากาศผุดขึ้นมา ทิ้งไว้ให้เย็นลงที่อุณหภูมิห้อง

• ปฏิบัติตามคำแนะนำปริมาณการชงนมบนกล่อง

• ใส่น้ำสุกอุ่นที่ตั้งทิ้งไว้ลงในขวดตามปริมาณที่แนะนำ

• เติมนมผงตามปริมาณที่กำหนด

• ปิดฝาขวด แกว่งขวดเบาๆ (ไม่จำเป็นต้องเขย่าแรง) หรือใช้ข้อมือหมุนขวดวนเป็นวง เพื่อให้นมผงละลาย และป้องกันการเกิดฟอง

• หยดน้ำนมลงบนหลังมือเพื่อทดสอบอุณหภูมิว่าไม่ร้อนจนเกินไป

• หากนมมีฟองมาก ให้ตั้งทิ้งไว้สักครู่ก่อนป้อนเด็ก เพราะหากป้อนขณะมีฟอง เด็กจะดูดฟองนี้เข้าไปทำให้ท้องอืดได้

• ไล่ลมให้ลูกหลังมื้อนมทุกครั้ง

วิธีเก็บรักษานมที่ชงแล้ว

• นมที่ชงและกินแล้ว

  นมที่ชงแล้วจะเสียเร็ว นมที่ป้อนเด็กแล้ว ควรให้เด็กกินให้หมดภายใน 1 ชั่วโมง ถ้าไม่เช่นนั้นก็ต้องทิ้งไป

• นมที่ชงแต่ยังไม่ได้กินและนำไปแช่เย็น

  หากชงนมแล้วยังไม่กินทันที ให้ปิดฝาขวดนมให้มิดชิด นำไปแช่ตู้เย็นที่อุณหภูมิ 2-4 องศาเซลเซียส ไม่แนะนำให้แช่นมในช่องแช่แข็ง และไม่ควรเก็บนมที่ชงแล้วเกิน 24 ชั่วโมง

• นมที่ชงแต่ยังไม่ได้กินและไม่ได้นำไปแช่เย็น:

  ไม่ควรให้เด็กกินนมที่ชงแล้วโดยไม่แช่เย็นเกินกว่า 2 ชั่วโมง

ทำไมไม่ควรใช้น้ำร้อนชงนมเด็ก

คุณแม่ไม่ควรใช้น้ำร้อนชงนมให้ลูก เพราะความร้อนจะไปทำลายสารอาหารบางอย่างในนม เช่น โปรตีนและวิตามินอย่างวิตามินซี ที่จะไม่ทนความร้อน และนมสูตรที่ผสมจุลินทรีย์สุขภาพก็จะถูกทำลายได้ง่าย ลูกก็จะไม่ได้รับประโยชน์จากจุลินทรีย์สุขภาพและวิตามินเหล่านั้น หากต้องการให้ลูกกินนมอุ่นก็ให้ใช้น้ำอุ่นประมาณ 60 องศาเซลเซียสชงนม เพื่อป้องกันการทำลายจุลินทรีย์สุขภาพและสารอาหารในนม อีกทั้งการใช้น้ำร้อนจะทำให้ไขมันในนมจับตัวเป็นก้อน ทำให้นมไม่ละลายด้วย

ใช้น้ำอุณหภูมิห้องชงนมเด็กได้หรือไม่

นอกจากการใช้น้ำอุ่นชงนมให้ลูกแล้ว ปัจจุบันได้มีการพัฒนานมผงให้สามารถละลายได้ทั้งในน้ำอุณหภูมิห้องและน้ำอุ่น คุณแม่จึงสามารถใช้ทั้งน้ำอุณหภูมิห้องและน้ำอุ่น (เช่น อุณหภูมิ 40 องศาเซลเซียส) ชงนมให้ลูกได้ด้วย และความเชื่อที่ว่าลูกกินนมชงจากน้ำที่ไม่อุ่นแล้วจะทำให้ท้องอืดจึงไม่เป็นความจริง ที่สำคัญน้ำที่ใช้ชงนมต้องเป็นน้ำสะอาดที่ผ่านการต้มสุกแล้วเท่านั้น

เทคนิคการเขย่าขวดนมให้เกิดฟองน้อย

การใช้น้ำเย็นชงนมให้ลูก ไม่ได้เป็นสาเหตุให้ลูกท้องอืด แต่ขั้นตอนการชงนมที่ไม่ถูกต้อง โดยเฉพาะการเขย่านมให้ละลายเป็นเนื้อเดียวกันจนเกิดฟองอากาศขึ้นในขวด ก็เป็นสาเหตุหนึ่งของอาการ ท้องอืด ไม่สบายท้องของเด็ก เทคนิคการเขย่าให้เกิดฟองน้อยที่สุดคือ การจับขวดนมแล้วหมุนมือเป็นวงกลม (คล้ายการเอาขวดนมแกว่งน้ำ) จะทำให้เกิดฟองในขวดน้อยกว่าการเขย่าขวดนมขึ้นลง และหากเห็นว่าในขวดมีฟอง ควรวางให้ฟองลดลงก่อนนำไปป้อนเด็ก

เลือกนมสูตรป้องกันลูกไม่สบายท้องหรือท้องอืด

การป้องกันอาการลูกท้องอืดนั้น นอกจากการชงนมที่ถูกต้องแล้ว การเลือกนมสูตรย่อยง่าย ซึ่งสอดคล้องกับระบบย่อยของเด็กที่ยังทำงานได้ไม่สมบูรณ์ ยังไม่สามารถย่อยโปรตีนและน้ำตาลแลคโตสที่มีอยู่ในนมได้ โปรตีนและแลคโตสบางส่วนจึงผ่านจากลำไส้เล็กไปสู่ลำไส้ใหญ่ ซึ่งมีแบคทีเรียอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก และแบคทีเรียเหล่านี้ก็จะย่อยน้ำตาลแลคโตสและโปรตีนที่ตกค้างในลำไส้ จึงทำให้เกิดแก๊สในทางเดินอาหารของเด็ก จนทำให้เด็กเกิดอาการท้องอืด ไม่สบายท้อง ดังนั้นการเลือกนมสูตรย่อยง่ายที่มีคุณสมบัติต่างๆ ที่สอดคล้องกับระบบการย่อยของลูก จะช่วยป้องกันปัญหาลูกท้องอืดได้ ดังนี้

• เป็นนมที่มีโปรตีนผ่านการย่อยบางส่วน โปรตีนมีขนาดเล็ก ทำให้ร่างกายดูดซึมได้ดี ย่อยง่าย ไม่มีนมเหลือค้างในกระเพาะให้กลายเป็นอาหารของแบคทีเรียในลำไส้ใหญ่

• เป็นนมที่มีปริมาณน้ำตาลแลคโตสต่ำกว่านมสูตรปกติ ทำให้ไม่มีน้ำตาลเหลือเป็นอาหารของแบคทีเรียในลำไส้ใหญ่ ต้นเหตุของการแก๊สในระบบทางเดินอาหารและอาการไม่สบายท้องของเด็ก

การใส่ใจในเรื่องการชงนมให้ถูกวิธี การเลือกสูตรนมที่สอดคล้องกับระบบย่อยของลูก รวมทั้งการไล่ลมให้ลูกหลังมื้อนมทุกมื้อ จะช่วยป้องกันปัญหาลูกไม่สบายท้องต่างๆ ให้ลูกได้เป็นอย่างดี คุณแม่จึงควรให้ความสำคัญกับสิ่งเหล่านี้นะคะ

ตรวจสอบข้อมูลโดย : ผศ.พญ.ดิษจี ลุมพิกานนท์
กุมารแพทย์ สาขาทารกแรกเกิดและปริกำเนิด
ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ วชิรพยาบาล