ปัจจุบัน อัตราการเกิดของเด็กคลอดก่อนกำหนดสูงถึงร้อยละ 10 ต่อปี รศ.นพ.สรายุทธ สุภาพรรณชาติ ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ รพ.รามาธิบดี และประธานชมรมเวชศาสตร์ทารกแรกเกิดแห่งประเทศไทย นับเป็นบุคลากรทางการแพทย์ที่คลุกคลีอยู่ในวงการการแพทย์ด้านทารกแรกเกิดมายาวนาน โดยเฉพาะเด็กที่คลอดก่อนกำหนด ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นเด็กที่มีน้ำหนักตัวน้อยกว่าปกติ และมีพัฒนาการทางสมองและการเจริญเติบโตน้อยกว่าเด็กที่คลอดปกติ จึงมีความต้องการปริมาณสารอาหารมากกว่า เพื่อให้เพียงพอต่อการพัฒนาสมองและการเจริญเติบโตให้เทียบเท่าเด็กที่คลอดตามเกณฑ์ปกติ เรื่องโภชนาการของเด็กคลอดก่อนกำหนดจึงเป็นเรื่องที่ต้องให้ความสำคัญอย่างยิ่ง
ถาม : “เด็กคลอดก่อนกำหนด” หมายถึงเด็กที่คลอดในช่วงระยะเวลาเท่าไรของการตั้งครรภ์
ตอบ : ปกติระยะเวลาของการตั้งครรภ์ที่สมบูรณ์จะอยู่ที่ 38-40 สัปดาห์ ถ้าคลอดก่อนหน้านั้นจะเรียกว่าการคลอดก่อนกำหนดทั้งสิ้น เด็กที่คลอดก่อนกำหนด ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นเด็กที่มีน้ำหนักตัวน้อยกว่าปกติ และมีพัฒนาการทางสมองและการเจริญเติบโตน้อยกว่าเด็กที่คลอดครบกำหนด
ถาม : เรื่องสำคัญที่สุดของการเลี้ยงดูเด็กคลอดก่อนกำหนดคือเรื่องอะไร
ตอบ : เท่าที่ทำการศึกษาวิจัยมาโดยตลอด เรื่อง “โภชนาการหรืออาหาร” นี่แหล่ะเป็นเรื่องสำคัญที่สุดในการเลี้ยงและดูแลเด็กคลอดก่อนกำหนด เนื่องจากช่วง 2-4 สัปดาห์สุดท้ายของการตั้งครรภ์ จะเป็นช่วงที่เด็กจะได้รับสารอาหารจำเป็นในการพัฒนาทางร่างกายและสมองจากแม่อย่างเต็มที่ โดยเฉพาะแคลเซียม โปรตีนเหล็ก วิตามิน และเกลือแร่ เมื่อเด็กขาดช่วงนั้นไปก็จะทำให้เด็กคลอดก่อนกำหนดมีพัฒนาการด้านต่างๆ ช้ากว่าเด็กที่คลอดครบกำหนด
ถาม : คุณแม่จะต้องดูแลเด็กคลอดก่อนกำหนด “พิเศษ” อย่างไร
ตอบ : โดยปกติอย่างที่ทราบกันว่า “นมแม่” เป็นนมที่มีคุณค่าทางสารอาหารที่สมบูรณ์ครบถ้วนที่สุด แต่จะอยู่ในปริมาณที่เหมาะสมกับเด็กที่คลอดตามกำหนดเท่านั้น เด็กที่คลอดก่อนกำหนดเป็นเด็กที่ต้องการสารอาหารมากกว่าเด็กปกติ ในการไปช่วยเร่งให้ร่างกายและสมองมีพัฒนาการเทียบเท่ากับเด็กคลอดตามกำหนด ถ้าเด็กได้รับนมแม่ นมแม่จะต้องได้รับการเสริมด้วยสารอาหารสำหรับเสริมในน้ำนมแม่ (Human Milk Fortifier) และคุณแม่สามารถให้ทั้งขณะอยู่ในโรงพยาบาล และออกจากโรงพยาบาล เพื่อให้ลูกได้รับสารอาหารที่เพียงพอและครบถ้วน เพื่อให้เขามีพัฒนาการใกล้เคียงเด็กคลอดครบกำหนดเร็วที่สุด
ถาม : สิ่งสำคัญสำหรับคุณแม่ที่เลี้ยงลูกที่คลอดก่อนกำหนดคืออะไร
ตอบ : สิ่งสำคัญในการเลี้ยงเด็กคลอดก่อนกำหนดก็คือ การสังเกตพัฒนาการและการเจริญเติบโตอย่างใกล้ชิด โดยเฉพาะอย่างยิ่งเรื่องโภชนาการของเด็กคลอดก่อนกำหนดในช่วงขวบปีแรกเป็นเรื่องที่ละเลยไม่ได้ เพราะเป็นปัจจัยสำคัญที่จะทำให้เด็กคลอดก่อนกำหนดมีพัฒนาการและการเจริญเติบโตใกล้เคียงเด็กคลอดครบกำหนดนั่นเอง
