ช่วง 3 ขวบปีแรกเป็นช่วงเวลาสำคัญของพัฒนาการเด็ก เพราะเป็นช่วงวัยที่สมองมีการพัฒนาสูงสุด การเรียนรู้จดจำ และทักษะชีวิตจำเป็นที่จะต้องติดตัวเด็กคนหนึ่งไปจนโต ต้องส่งเสริมอย่างตรงจุดตั้งแต่ช่วงวัย 0-3 ปี โดยเฉพาะทักษะการคิดเป็น คิดดี ทำดี สามารถพึ่งพาตัวเองเป็น และเอาตัวรอดในสังคมได้อย่างมีความสุข

สิ่งสำคัญคือการเข้าใจพัฒนาการตามวัยและพื้นอารมณ์ที่ติดตัวลูกมาตั้งแต่แรกเกิด เมื่อพ่อแม่เข้าใจและปรับวิธีการเลี้ยงดูอย่างเหมาะสมในทุกด้าน ทั้งอาหารที่ครบถ้วนโภชนาการ ส่งเสริมพัฒนาการตามวัย ให้ความรักและผูกพัน ให้ลูกรู้สึกว่า ‘แม่มีอยู่จริง’ ก็เท่ากับได้สร้างพื้นฐานที่แข็งแกร่งให้ลูก แม้ต้องพบกับการเปลี่ยนแปลงใดในอนาคตลูกเราก็สามารถรับมือและอยู่รอดได้ทุกสถานการณ์

ลูกน้อยวัย 7-12 เดือน

พัฒนาการครั้งแรกที่เตรียมพร้อมกับโลกใบใหม่

วัยนี้เป็นช่วงวัยที่ลูกเริ่มมีพัฒนาการด้านร่างกาย อารมณ์และสังคมที่เด่นชัดมากขึ้น เริ่มมีความเป็นตัวของตัวเอง เพราะเคลื่อนไหวร่างกายได้มากขึ้น หลายคนสามารถคลานได้เอง ช่วงนี้เริ่มหยิบอาหารเข้าปากเองได้ถนัดขึ้น จึงเป็นช่วงวัยสำคัญที่พ่อแม่จะส่งเสริมพัฒนาการต่างๆ และให้ความเป็นตัวของตัวเองของลูกอยู่ในขอบเขตที่เหมาะสม

Checklist พัฒนาการครั้งแรกของลูก

วัย 7-9 เดือน

ร่างกายและทักษะด้านการเคลื่อนไหว

  • เริ่มนั่งได้ด้วยตัวเองเป็นครั้งแรก ก่อนที่จะสามารถลุกยืน และเกาะยืนเองได้

  • เริ่มหยิบของเข้าปากได้เอง กินอาหารเหลวจากช้อนได้

  • ถือของมือเดียวได้ หากช่วงนี้ลูกยังคงได้รับ MFGM สารอาหารสำคัญที่พบในนมแม่อย่างต่อเนื่อง มีงานวิจัยทางคลินิกพบว่า เด็กกลุ่มที่ได้รับนมเสริม MFGM มีพัฒนาการร่างกาย โดยเฉพาะทักษะการใช้กล้ามเนื้อและการเคลื่อนไหวที่ดีกว่ากลุ่มเด็กที่ไม่ได้เสริม

  • ฟันขึ้นซี่แรก โดยเฉพาะฟันล่าง 2 ซี่ เริ่มแปรงฟันให้ลูกแล้วพยายามทำให้ลูกสนุกไปกับการแปรงฟัน

อารมณ์และสังคม

  • กลัวการแยกจากกัน และจะร้องไห้หรือโวยวายเมื่ออยู่คนเดียว

  • ยิ้มหัวเราะเมื่อเห็นตัวเองในกระจก

  • กลัวคนแปลกหน้ามากกว่าเดิม

  • ความจำระยะสั้นเริ่มพัฒนา เช่น เมื่อของตรงหน้าหายไปก็จะหา หรือเวลาแม่ถามว่า สิ่งของนั้นอยู่ไหน ลูกจะคลานไปหาสิ่งนั้นได้ เป็นต้น

สมัครเป็นสมาชิก Enfa Smart Club กับชมวันนี้ ลุ้นรับ MacBook Air

วัย 10-12 เดือน

ร่างกายและทักษะด้านการเคลื่อนไหว

  • ยันตัวเองลุกขึ้นยืนได้ แถมยังใช้มือกดปุ่มเปิดสวิตซ์เองได้เก่งขึ้นด้วย

  • เดินได้ก้าวแรก หลังจากที่สามารถเกาะยืนได้แล้ว และหากในช่วงนี้เด็กยังคงได้รับ MFGM สารอาหารสำคัญที่พบในนมแม่อย่างต่อเนื่องนั้น มีงานวิจัยล่าสุดพบว่า ช่วยทำให้ความสามารถด้านการเคลื่อนไหวของเด็กดีขึ้น อาจเดินได้คล่องแล้ว

อารมณ์และสังคม

  • เอาแต่ใจเป็นครั้งแรก ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นของวัยต่อต้านตอน 2 ขวบ เพราะ เริ่มยืดถือความคิดของตัวเองมากขึ้น ยังคงเห็นตัวเองเป็นจุดศูนย์กลางของจักรวาล

  • เล่นคนเดียวได้นานขึ้น ซึ่งเกิดจากความไว้วางใจของแม่ ที่คอยดูลูกอยู่ห่างๆ ไม่เข้าไปกระตุ้น หรือเรียกลูกบ่อยๆ ทำให้ลูกเกิดความมั่นใจและสบายใจที่ได้อยู่คนเดียวบ้าง

  • ครบปีแรกมาถึงแล้ว ลูกจะฟังได้เข้าใจมากขึ้น สื่อสารได้ผ่านการออกเสียงเป็นคำที่ง่าย และชี้บอกความต้องการได้ เล่นสนุก หัวเราะเสียงดัง

กิจกรรมส่งเสริมพัฒนาการสำหรับเด็กอายุ 7-12 เดือน

  • กระตุ้นให้ลูกเคลื่อนไหวร่างกาย

    เช่น หยิบของเล่นที่ลูกชอบกลิ้งไปข้างหน้า กระตุ้นลูกให้คลานไปหยิบ ช่วยกระตุ้นการเคลื่อนไหวและพัฒนากล้ามเนื้อมัดเล็กมัดใหญ่

  • ใช้นิ้วมือฝึกหยิบจับ

    ใช้นิ้วมือฝึกหยิบจับ หั่นผลไม้เป็นไม้ชิ้นเล็กๆ ให้ลูกหยิบจับกินเอง ฝึกการช่วยเหลือตัวเอง และพัฒนากล้ามเนื้อมัดเล็ก

  • ฝึกให้ทำกิจวัตรประจำวัน

    ในเวลาที่ตรงกันทุกวันเพื่อให้ลูกสามารถคาดการณ์ได้ว่าเวลาไหนเขาต้องทำอะไร เพื่อฝึกการวางแผน ฝึกการรอคอยกิจวัตรนั้นๆ ได้

  • พาลูกออกสำรวจโลกนอกบ้าน

    กระตุ้นการเรียนรู้รอบด้านอย่างเต็มที่ เช่น พาไปนั่งชิงช้าเป็นครั้งแรก ไปสวนสัตว์ สวนสาธารณะ กลับบ้านคุณปู่คุณย่าที่ต่างจังหวัด เล่นน้ำทะเล ชมวิวภูเขา เป็นต้น

เพราะพัฒนาการด้านต่างๆ ที่ดีในขวบปีแรกของลูก เป็นพื้นฐานของพัฒนาการต่อไปในอนาคต คุณพ่อคุณแม่จึงต้องให้ความสำคัญกับการส่งเสริมพัฒนาการด้านต่างๆของลูกวัยนี้นะคะ

 

ตรวจสอบข้อมูลโดย : รศ.นพ.พงษ์ศักดิ์ น้อยพยัคฆ์
กุมารแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านพัฒนาการและพฤติกรรม
รองอธิการบดี มหาวิทยาลัยนวมินทราธิราช