สารอาหารในนมผงสำหรับเด็ก ที่คุณแม่ควรรู้

ตรวจสอบข้อมูลโดย : ผศ.พญ.ดิษจี ลุมพิกานนท์
กุมารแพทย์ สาขาทารกแรกเกิดและปริกำเนิด
ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ วชิรพยาบาล

ปัจจุบัน ด้วยวิทยาการที่ก้าวหน้าทำให้มีการพัฒนานมผงสำหรับเด็กสูตรต่างๆ ขึ้นมา เพื่อให้เด็กได้รับโภชนาการที่ดี โดยการเติมสารอาหารที่สำคัญๆ ต่อพัฒนาการและสุขภาพเด็กลงไป และที่สำคัญเพื่อให้นมผงสำหรับเด็กมีสารอาหารที่ใกล้เคียงนมแม่ที่สุด จึงเป็นเรื่องที่ดีหากคุณแม่จะได้รู้จักสารอาหารต่างๆ ที่เสริมลงไปในนมผงเด็กเหล่านี้ไว้

Mom Dictionary สารอาหารในนมผงสำหรับเด็กที่คุณแม่ควรรู้

MFGM คือเยื่อหุ้มอนุภาคไขมันที่พบในน้ำนมแม่ นมแม่มีกรดไขมันหลายชนิด รวมทั้งดีเอชเอและเออาร์เอ เมื่อกรดไขมันเหล่านี้ถูกผลิตออกมาจากต่อมผลิตน้ำนม เซลล์ไขมันจะถูกห่อหุ้มด้วยเยื่อบางๆ ที่เรียกว่า MFGM นั่นคือเยื่อหุ้มอนุภาคไขมันในนม ซึ่งเยื่อหุ้มนี้ช่วยให้เซลล์ไขมันคงรูปอยู่ได้ในน้ำนม MFGM ประกอบด้วยสารอาหารต่างๆ ที่พบในนมแม่ เช่น โปรตีนต่างๆ และไขมันเชิงซ้อน ซึ่งล้วนแล้วแต่เป็นสารที่มีประโยชน์ส่งผลดีต่อร่างกายและสมอง

ที่ผ่านมา ยังไม่สามารถแยกองค์ประกอบของ MFGM ออกจากเม็ดไขมันนม เพื่อนำไปเสริมในนมผงได้ แต่ปัจจุบันด้วยความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีจึงสามารถแยกองค์ประกอบของ MFGM ออกจากเม็ดไขมันนมและเติมลงไปในนมผงสำหรับเด็กได้แล้ว ถือเป็นพัฒนาการก้าวสำคัญของโภชนาการเด็ก

มีการศึกษาพบว่า เมื่อ MFGM ทำงานร่วมกับกรดไขมันดีเอชเอ จะช่วยเพิ่มการเชื่อมต่อเซลล์สมองของเด็ก ส่งผลต่อสติปัญญาและการเรียนรู้ของเด็กได้

• ดีเอชเอ และเออาร์เอ

  กรดไขมันไม่อิ่มตัวชนิดสายโซ่ยาว ตระกูลโอเมก้า 3 และโอเมก้า 6 มีความจำเป็นต่อการเติบโตและพัฒนาการทางสมองของทารก กรดไขมันดีเอชเอและเออาร์เอ เป็นส่วนประกอบของเยื่อหุ้มสมองและประสาทตา

  เนื่องจากทารกแรกเกิดถึง 6 เดือน มีความสามารถในการสังเคราะห์กรดไขมันดีเอชเอและเออาร์เอ จำกัด จึงต้องได้รับจากอาหารซึ่งคือนมแม่ เด็กที่ได้รับกรดไขมันตัวนี้ไม่เพียงพอในช่วงที่สมองกำลังเริ่มพัฒนา จะทำให้ IQ ของเด็กลดลง นักวิจัยแนะนำให้แม่ที่ให้นมลูกควรได้รับกรดไขมันดีเอชเอและเออาร์เออย่างเพียงพอ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในระยะ 3 เดือนแรกของการให้นมลูก หากคุณแม่มีความจำเป็นไม่สามารถให้ลูกกินนมได้ อาจต้องพิจารณาเลือกนมผงสำหรับเด็กที่ส่วนผสมของกรดไขมันดีเอชเอและเออาร์เอ

  มีการศึกษาพบว่าเมื่อ MFGM ทำงานร่วมกับกรดไขมันดีเอชเอ จะช่วยเพิ่มโอกาสการเชื่อมต่อเซลล์สมองของเด็ก ยิ่งเซลล์สมองเด็กมีการเชื่อมต่อมากเท่าไหร่ จะส่งผลต่อสติปัญญาและการเรียนรู้ของเด็กมากเท่านั้น

• พีดีเอ็กซ์ (พอลิเดกซ์โทรส หรือ PDX: Polydextrose)

  เป็นใยอาหารสุขภาพที่ละลายในน้ำได้ เป็นพรีไบโอติกหรืออาหารของจุลินทรีย์สุขภาพที่มีอยู่ในลำไส้ใหญ่ ด้วยโครงสร้างของพีดีเอ็กซ์ที่ซับซ้อนกว่าไฟเบอร์ชนิดอื่น จึงทำให้กระบวนการย่อยเป็นไปอย่างช้าๆ ส่งผลให้
เกิดการกระตุ้นการเจริญเติบโตและการทำงานของจุลินทรีย์สุขภาพ (Probiotic) ที่อาศัยอยู่ในลำไส้ใหญ่ได้อย่างทั่วถึง ช่วยรักษาสมดุลในลำไส้ พีดีเอ็กซ์จึงเป็นสารอาหารสำคัญผสมอยู่ในนมผงสำหรับเด็ก

• กอส (กาแลคโตโอลิโกแซคคาไรด์ หรือ GOS: Galacto-oligosaccharides)

  เส้นใยอาหารชนิดเดียวกับที่พบในนมแม่ เป็นพรีไบโอติกหรืออาหารของจุลินทรีย์สุขภาพเช่นเดียวกัน ช่วยกระตุ้นและเพิ่มปริมาณจุลินทรีย์ในระบบทางเดินอาหาร ซึ่งนอกจากจะช่วยให้ลูกมีระบบขับถ่ายที่ดีแล้ว ยังเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันที่แข็งแรงให้กับเด็กด้วย

  พบว่าเมื่อพีดีเอ็กซ์และกอสทำงานควบคู่กันภายในลำไส้ใหญ่ จะช่วยเสริมสร้างการเจริญเติบโตของจุลินทรีย์สุขภาพ สนับสนุนการทำงานของระบบทางเดินอาหาร ลดอาการท้องผูก ทำให้อุจจาระอ่อนนุ่มขึ้น ดีต่อสุขภาพและการขับถ่ายของลูกน้อย และยังช่วยยับยั้งการเจริญเติบโตของจุลินทรีย์บางชนิดที่อาจก่อให้เกิดโรค เพิ่มความสามารถในการดูดซึมแร่ธาตุบางชนิด รวมถึงกระตุ้นและส่งเสริมทำงานของระบบภูมิคุ้มกันในร่างกาย ซึ่งจะช่วยให้สุขภาพทางเดินอาหารและระบบภูมิคุ้มกันของเด็กแข็งแรง

• LGG หรือจุลินทรีย์สุขภาพแลคโตบาซิลัส รามโนซัส จีจี (Lactobacillus Rhamnosus GG)

  มีคุณลักษณะเฉพาะ คือสามารถเพิ่มจุลินทรีย์ชนิดดี ลดจุลินทรีย์ก่อโรคในลำไส้ ย่อยโมเลกุลโปรตีนขนาดใหญ่และปรับสมดุลให้ระบบภูมิคุ้มกัน รวมทั้งยังมีการศึกษาพบว่ามีผลเสริมสร้างระบบภูมิต้านทานต่อการแพ้อีกด้วย

  ดังนั้น จึงได้มีการนำจุลินทรีย์สุขภาพ LGG ไปเสริมในนมผงสำหรับเด็กสูตรโปรตีนย่อยอย่างละเอียด (Extensively Hydrolyzed Protein) สำหรับรักษาเด็กแพ้โปรตีนนมวัว เมื่อรวมคุณสมบัติทั้งสองอย่างนี้แล้วพบว่าจะให้ผลในการสร้างระบบภูมิคุ้มกัน ช่วยรักษาเด็กที่แพ้โปรตีนนมวัวให้หายขาด และทำให้เด็กกลับมากินนมสูตรปกติได้ภายใน 1 ปี

• อินนูลิน (Inulin)

  ใยอาหารที่พบในผักและผลไม้หลายชนิด ช่วยป้องกันท้องผูก และช่วยให้ระบบย่อยอาหารทำงานได้ดีขึ้น ช่วยให้ร่างกายมีภูมิต้านทานโรค

• เบต้ากลูแคน (Beta-Glucan)

  เป็นสารประกอบประเภทโพลีแซคคาไรด์ มีคุณสมบัติเป็นใยอาหารหรือไฟเบอร์ช่วยในการทำงานของระบบย่อยอาหารและระบบขับถ่าย อีกทั้งสามารถยึดจับเซลล์ในระบบภูมิคุ้มกันได้ดี จึงกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น เนื่องจากร่างกายไม่สามารถย่อยได้ จึงทำให้เบต้ากลูแคนกลายเป็นอาหารของจุลินทรีย์สุขภาพในลำไส้ใหญ่ ก่อให้เกิดกรดแลคติคช่วยยับยั้งการเจริญเติบโตของแบคทีเรียก่อโรคด้วย

• โคลีน (Choline)

  เป็นอีกหนึ่งสารสำคัญที่พบในนมแม่ มีบทบาทสำคัญในการสร้างสารสื่อสัญญาณประสาท เพื่อให้การสื่อสารระหว่างเซลล์เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ เป็นโครงสร้างหลักของเซลล์ต่างๆ รวมทั้งเซลล์สมอง ช่วยพัฒนาการเรียนรู้และความจำ

• ทอรีน (Taurine)

  คือกรดอะมิโนชนิดหนึ่ง เป็นโครงสร้างของกรดอะมิโนตัวอื่นๆ ทั้งหมด มีความสำคัญต่อพัฒนาการของระบบประสาท โดยเฉพาะสมองของทารกแรกเกิด ร่างกายของเด็กที่กำลังเจริญเติบโตจะต้องการทอรีนไปใช้มาก

เหล่านี้คือสารอาหารในนมผงสำหรับเด็กที่คุณแม่ควรรู้ เพื่อจะได้เลือกสรรนมผงที่ดีและเหมาะกับลูกน้อยมากที่สุด ซึ่งจะส่งผลดีต่อพัฒนาการด้านต่างๆ ของลูกค่ะ