"นมแม่" อาหารที่ดีที่สุดสำหรับลูก โดยเฉพาะ "น้ำนมเหลือง" ที่มีแลคโตเฟอร์ริน MFGM และ DHA

เริ่มให้นมลูกได้เมื่อไหร่?

หลังคลอดคุณแม่ควรเริ่มให้นมลูกทันทีหลังคลอด หรือครึ่งชั่วโมงหลังคลอด หรือเร็วที่สุดเท่าที่จะเร็วได้ เพื่อให้ทารกได้สัมผัสและคุ้นชินกับนมแม่ได้เร็วขึ้น มากไปกว่านั้น หากปล่อยเวลาให้เนิ่นนานเกินไปกว่าจะยอมให้นมลูก อาจเสี่ยงต่อภาวะน้ำนมน้อยหรือน้ำนมหดได้

ท่าให้นมสำหรับคุณแม่ให้นมลูก

เพื่อให้ทารกได้กินนมอย่างเต็มที่ และคุณแม่ไม่เมื่อยเกินไปขณะให้นมบุตร คุณแม่ควรอยู่ในท่าให้นมลูกที่ถูกต้อง ดังนี้

• เวลาอุ้มลูก ให้ตะแคงตัวลูกเข้าหาตัวแม่
• เวลาอุ้มต้องอุ้มลูก ให้กระชับตัวลูกติดกับหน้าอก และท้องลูกแนบชิดกับท้องแม่
• อุ้มให้ศีรษะ ไหล่ ลำตัว และสะโพกของเจ้าตัวเล็กอยู่ในระนาบเส้นตรงเดียวกัน

แม่ให้นมลูก บีบน้ำนมอย่างไรดี?

เมื่อเริ่มให้นมลูก คุณแม่อาจจะต้องบีบน้ำนมเพื่อกระตุ้นให้ทารกเข้าเต้าและกินนมแม่ได้เร็วขึ้น โดยมีขั้นตอนง่าย ๆ ดังนี้

• เริ่มต้นจากความสะอาดของมือและหัวนม ก่อนจะเริ่มบีบน้ำนมควรล้างมือให้สะอาด และทำความสะอาดหัวนมก่อนเสมอ โดยนำสำลีมาชุบกับน้ำอุ่นหรือน้ำร้อน แล้วเช็ดทำความสะอาดบริเวณหัวนมและลานนม
• เมื่อทำความสะอาดหัวนมและลานนมแล้ว ให้วางนิ้วหัวแม่มือไว้ด้านบนของลานนม นิ้วชี้อยู่ด้านล่างของลานนม ในลักษณะคล้ายตัว C
• ฃจากนั้นค่อย ๆ กดนิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้เข้าหากัน เปลี่ยนจุดบีบรอบ ๆ ลานนมไปมา จนกระทั่งมีน้ำนมแม่ไหลออกมา
• เมื่อเริ่มมีน้ำนมไหลก็ให้อุ้มลูกเข้าเต้าแล้วเริ่มให้นมบุตรได้เลย
• หรือหากจะปั๊มนมเก็บไว้ ก็ใช้วิธีเดียวกันนี้ได้เลย แต่ควรล้างทำความสะอาดถุงใส่นมหรือขวดนมให้สะอาด แล้วนำมารองน้ำนมจนเต็ม จากนั้นจึงนำไปแช่ตู้เย็นหรือช่องแช่แข็ง เพื่อนำมาอุ่นให้ทารกกินในภายหลัง

ทำไมถึงต้องปั๊มนม?

สาเหตุที่ต้องปั๊มน้ำนม ก็เพื่อให้ทารกมีน้ำนมไว้กินอย่างเพียงพอ และเป็นการประหยัดเวลาของแม่ในกรณีที่แม่ต้องกลับไปทำงาน การปั๊มนมจะมีส่วนช่วยอย่างมากที่จะทำให้ทารกได้กินนมแม่ตลอดทั้งวัน โดยการปั๊มนมเก็บไว้ และให้คนอื่นดูแลให้นมลูกได้ตามปกติ และคุณแม่ไม่ต้องคอยเสียเวลาไป-กลับบ้านและที่ทำงานเพื่อให้นมลูก

น้ำนมน้อยเกิดจากอะไร?

น้ำนมน้อย เกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุที่แตกต่างกัน ดังนี้

• เริ่มให้น้ำนมลูกช้าเกินไป
• ไม่ค่อยให้นมลูก
• กินยาหรืออาหารเสริมบางชนิดที่อาจมีผลต่อการให้นมลูก
• มีประวัติการผ่าตัดเกี่ยวกับเต้านมมาหลายครั้ง
• การคลอดก่อนกำหนด
• แม่มีน้ำหนักตัวมากเกินไป หรือมีภาวะโรคอ้วน
• ความดันโลหิตสูงขณะตั้งครรภ์
• โรคเบาหวานขณะตั้งครรภ์
• ความเครียด ภาวะซึมเศร้า
• การสูบบุหรี่หรือดื่มแอลกอฮอล์

น้ำนมหด มีวิธีกู้น้ำนมสำหรับแม่ที่น้ำนมน้อยยังไงได้บ้าง?

แม่ให้นมบุตรที่มีปัญหาน้ำนมหด น้ำนมน้อย สามารถดูแลตัวเองและกู้น้ำนมได้ ดังนี้

• ให้ทารกได้กินนมแม่เร็วที่สุด หลังคลอดควรให้ทารกได้ดื่มนมทันที ไม่ควรปล่อยไว้นานเป็นสัปดาห์หรือเป็นเดือน เพราะยิ่งรอนาน ยิ่งเสี่ยงที่จะเกิดภาวะน้ำนมน้อย และทารกก็จะต้องใช้เวลาในการทำความคุ้นชินกับนมแม่นานกว่าปกติ
• ให้นมลูกบ่อย ๆ ในหนึ่งวันแม่ควรให้นมบุตร 8-12 ครั้งต่อวัน ครั้งละ 2-3 ชั่วโมง
• ดูให้แน่ใจว่าทารกกัดหรือดูดหัวนมถูกจุด เพราะถ้าทารกกัดไม่ถูกหัวนม อาจทำให้ทารกได้รับนมแม่ไม่เพียงพอ และอาจจะมีผลต่อหัวนมแม่ที่อาจจะเกิดการบาดเจ็บที่หัวนมจนน้ำนมไม่ไหลหรือไหลน้อย
• เวลาให้นมควรให้ทั้งสองข้าง เพื่อให้เกิดการสมดุลของน้ำนมในรอบต่อ ๆ ไป เพราะการให้นมทารกแค่เพียงเต้าเดียวเป็นประจำ เสี่ยงที่จะทำให้น้ำนมไหลน้อย
• หากลืมให้นมลูก ควรปั๊มนมเก็บไว้ทันทีที่นึกขึ้นได้ เพื่อให้เกิดการสมดุลของน้ำนมในรอบต่อ ๆ ไป และเพื่อไม่ให้มีน้ำนมไหลเกินออกมาเมื่อมีน้ำนมเต็มเต้า
• ไม่กินยาสุ่มสี่สุ่มห้า แม่ให้นมบุตรควรกินยาตามที่แพทย์เห็นชอบเท่านั้น ไม่ควรซื้อยามากินเองโดยไม่ได้รับความเห็นชอบจากแพทย์หรือเภสัชกร
• หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่และดื่มแอลกอฮอล์ สารนิโคตินในบุหรี่ และแอลกอฮอล์มีผลทำให้ปริมาณน้ำนมลดลงได้
• ใส่ใจกับอาหารการกิน เพราะอาหารที่กินเข้าไปจะถูกส่งต่อสารอาหารผ่านทางน้ำนม หากกินอาหารที่ไม่ดีต่อสุขภาพ ทารกก็อาจจะได้รับผลข้างเคียงทางสุขภาพด้วย หรือหากกินอาหารที่ไม่มีประโยชน์ ก็จะทำให้การฟื้นตัวหลังคลอดของคุณแม่ไม่ดีเท่าที่ควรด้วย
• มีวินัยในการปั๊มนม ปั๊มนมอย่างสม่ำเสมอตามตารางการปั๊มนม เพื่อกระตุ้นให้น้ำนมไหล
• เลือกใช้เครื่องปั๊มนมแบบปั๊มคู่ การปั๊มนมโดยใช้เครื่องปั๊มแบบปั๊มคู่จะทำให้ได้ปริมาณน้ำนมมากกว่า ช่วยประหยัดเวลาในการปั๊มนม และช่วยกระตุ้นน้ำนมด้วย
• ใช้ยาช่วย คุณแม่สามารถใช้ยาแลคโตกัส (Lactogogues) เป็นตัวช่วยในการเพิ่มปริมาณน้ำนมร่วมกับการกระตุ้นเต้านมได้ และให้หยุดใช้ยาเมื่อน้ำนมมีมากขึ้น อย่างไรก็ตาม ยาเพิ่มน้ำนมควรสั่งจ่ายโดยแพทย์และเภสัชกร และอยู่ในความดูแลของแพทย์และเภสัชกรเท่านั้น ไม่ควรซื้อยามากินเองเด็ดขาด
• ลดความถี่การปั๊มลงเมื่อน้ำนมมาแล้ว เมื่อปริมาณน้ำนมกลับมาเท่าเดิมแล้ว ให้คุณแม่ลดการปั๊มนมลงเหลือเพียง 7-8 ครั้งต่อวันก็เพียงพอแล้ว

วิธีบำรุงน้ำนม

เพื่อให้คุณแม่มีน้ำนมไหลออกมาให้ทารกได้ดูดกินอย่างเพียงพอ คุณแม่สามารถปรับเปลี่ยนไลฟ์สไตล์การใช้ชีวิตและการให้นมลูก เพื่อบำรุงน้ำนมให้มีคุณภาพและมีปริมาณเพียงพออยู่เสมอได้ ดังนี้

• คอยดูให้ทารกดูดนมอย่างถูกต้อง อุ้มลูกให้อยู่ในท่าที่เหมาะสม เพื่อให้ทารกดูดนมได้ถูกจุด เมื่อทารกดูดนมถูกจุด ก็จะช่วยกระตุ้นการไหลของน้ำนมให้ไหลออกมาอย่างสม่ำเสมอ
• ให้นมลูกต่อไปให้ได้นานที่สุด อย่าให้นมลูกแบบให้ ๆ หยุด ๆ เพราะจะทำให้กระบวนการผลิตน้ำนม และกระบวนการให้น้ำนมแม่ไม่ต่อเนื่อง การที่ลูกยังดูดนมอยู่เรื่อย ๆ ก็จะกระตุ้นให้เต้านมผลิตน้ำนมออกมาอย่างสม่ำเสมอ
• หมั่นปั๊มนมบ้าง เพื่อเอาน้ำนมส่วนเกินออกมาเก็บไว้ เพื่อให้มีน้ำเพียงพอสำหรับทารก และยังประหยัดเวลาในการให้นมลูกเมื่อต้องกลับไปทำงานอีกด้วย
• เลิกสูบบุหรี่และเลิกดื่มแอลกอฮอล์ สารนิโคตินในบุหรี่ และแอลกอฮอล์ จะส่งผลให้กระบวนการผลิตน้ำนมทำได้น้อยลง หรือทำให้ทารกต้องกินนมที่มีการเจือปนสารนิโคตินหรือแอลกอฮอล์ ซึ่งจะมีผลต่อสุขภาพของทารก
• ทำกายและใจให้สบาย ไม่เครียด การเครียดหรืออาการซึมเศร้า จะส่งผลให้น้ำนมหด น้ำนมน้อย
• เวลาให้นม ต้องให้นมทั้งสองข้าง เพื่อให้เต้านมทั้งสองข้างถูกกระตุ้นจากการดูดนมของทารก และผลิตน้ำนมออกมาอย่างสม่ำเสมอและเพียงพอ
• ดื่มน้ำให้เพียงพอ อาการขาดน้ำ หรือดื่มน้ำน้อย จะทำให้ร่างกายผลิตน้ำนมออกมาน้อย ไม่เพียงพอต่อความต้องการของทารก

ทำไมลูกไม่กินนม?

สาเหตุที่ลูกไม่ยอมกินนมแม่ มีอยู่ด้วยกันหลายเหตุผล ดังนี้

• ไม่สบาย เจ็บปวด หรือมีภาวะติดเชื้อ ทำให้ทารกไม่สบายตัว โดยเฉพาะเวลากินนม มักจะร้องไห้ งอแงเป็นพิเศษ หรืออาจเจ็บปวดจากการฉีดวัคซีน ทำให้เวลาอุ้มแล้วโดนจุดที่ฉีดวัคซีน ทารกก็จะรู้สึกเจ็บ และไม่ยอมกินนม
• ทารกเครียด การที่แม่ให้นมช้า ให้นมไม่เป็นเวลา ก็ส่งผลให้เจ้าตัวเล็กหงุดหงิด และงอแงได้
• หัวนมมีกลิ่นหรือรสชาติที่แปลกไป อาจจะเป็นเพราะกลิ่นจากสบู่ ครีมบำรุงผิว น้ำหอม หรือกลิ่นตัวของคุณแม่ หากแปลกไปจากเดิม อาจทำให้ทารกไม่ยอมกินนมได้ เพราะไม่ใช่สัมผัสของรสชาติที่คุ้นเคย
• ใช้จุกหลอกมากไป อาจทำให้ทารกชินกับจุกหลอกมากกว่าหัวนมแม่จริง ๆ จนไม่ยอมกินนมจากเต้านมของแม่

ลูกไม่ยอมเข้าเต้า ทำยังไงให้ลูกยอมดูดนมแม่: มีวิธีให้ลูกดูดเต้า ยังไงบ้างนะ?

คุณแม่ที่ลูกน้อยงอแงไม่ยอมเข้าเต้า ทำยังไงก็ไม่ยอมเข้าเต้าสักที สามารถลองใช้ วิธีเอาลูกเข้าเต้า แบบง่าย ๆ ได้ ดังนี้

• อย่ายอมแพ้ แม้ทารกจะไม่ยอมให้ความร่วมมือเลยก็ตาม แต่ก็ไม่ควรถอดใจ ลองจังหวะใหม่ในรอบใหม่ หรืออาจจะลองในช่วงที่ทารกกำลังเคลิ้ม ๆ หรือง่วงนอนก็ได้
• อุ้มลูกให้ถูกท่า หากท่าเดิมที่อุ้มอยู่แล้วลูกไม่ยอมกินนม ลองเปลี่ยนท่าใหม่ ๆ ดูบ้าง แต่ควรอุ้มลูกให้กระชับติดกับหน้าอก และท้องลูกแนบชิดกับท้องแม่ และอุ้มให้ศีรษะ ไหล่ ลำตัว และสะโพกของเจ้าตัวเล็กอยู่ในระนาบเส้นตรงเดียวกัน
• ให้นมลูกในบรรยากาศเหมาะสม บางครั้งสถานที่ที่มีสิ่งรบกวนมากเกินไปก็ทำให้ทารกหงุดหงิดได้ เวลาให้นมควรเลือกสถานที่ที่สงบ ช่วยให้ทั้งแม่และลูกผ่อนคลายด้วยกันทั้งคู่
• กอดลูกให้บ่อย ๆ การสัมผัสกันผิวหนังต่อผิวหนัง ยิ่งใกล้ชิดกันเท่าไหร่ ก็ยิ่งส่งต่อความสัมพันธ์มากขึ้น อาจช่วยให้ทารกคุ้นชินกับสัมผัสนี้ของแม่มากขึ้น
• ทำให้ลูกชิน เมื่ออุ้มลูก พยายามยื่นหัวนมให้ลูกกัด หรือลองบีบน้ำนมให้ไหลเข้าปากลูก ทำเช่นนี้บ่อย ๆ เพื่อกระตุ้นให้ทารกอยากดูดนมมากขึ้น

ลูกสำลักนมจากเต้า เกิดจากอะไร รับมือยังไงดี?

ลูกสำลักนมจากเต้าอาจเกิดขึ้นจากหลายสาเหตุ เช่น อุ้มลูกผิดท่า น้ำนมไหลเยอะเกินไป แม่ดึงเต้าออกเร็วเกินไป หรือทารกมีปัญหาในช่องปาก หรือระบบการย่อยอาหาร เป็นต้น

แต่เมื่อทารกเกิดการสำลักขึ้น อย่างแรกเลยคือคุณพ่อคุณแม่ต้องตั้งสติ อย่าเพิ่งตกใจจนขาดสติ แต่ให้นำลูกออกจากเต้านม พยุงตัวลูกให้ตั้งตรง แต่ประคองศีรษะและลำตัวไว้อย่างดี เพื่อให้หายใจได้สะดวก

ลูกติดเต้า ไม่ยอมดื่มขวด แม่ควรทำอย่างไร?

หากลูกยังติดเต้า และไม่ยอมดื่มนมขวด คุณแม่อย่าเพิ่งกังวลไป การที่ทารกยังดื่มนมแม่อยู่ตลอดนั้นถือว่าเป็นเรื่องดี เพราะทารกจะได้รับสารอาหารและสารภูมิคุ้มกันจากนมแม่อย่างเต็มที่ และเมื่อถึงระยะหนึ่ง ทารกก็จะเริ่มหยุดกินนมจากเต้าไปเอง

แต่ถ้าคุณแม่ต้องการจะให้ลูกหย่านมแล้ว ก็อาจจะเริ่มจากการลดปริมาณการให้นมจากเต้าให้น้อยลง และเพิ่มอาหารตามวัย (Solid Food) ให้มากขึ้น ทำอย่างค่อยเป็นค่อยไป อย่าเพิ่งหักดิบหรือรีบร้อน

เลี้ยงลูกด้วยนมแม่ไปจนถึงเมื่อไหร่ดี

ทารกควรได้กินนมแม่อย่างน้อยที่สุดคือ 6 เดือนแรก และสามารถให้นมแม่ได้นานถึง 2 ปี อย่างไรก็ตาม เมื่อทารกมีอายุตั้งแต่ 6 เดือนขึ้นไป คุณแม่ควรให้ทารกได้เริ่มกินอาหารตามวัย ฝึกให้ลูกกินข้าวเอง สลับกับการให้นมแม่ เพื่อให้ทารกได้เติบโตและมีพัฒนาการสมวัย